________________
આ છે
સંસાર
* દર્દનાક પ્રપંચ
धनं मे गेहं मे, मम सुतकलत्रादिकमितिविपर्यासादासादितविततदुःखा अपि मुहुः |
जना यस्मिन् मिथ्या- सुखमदभृतः कूटघटना
मयोऽयं संसार - स्तदिह न विवेकी प्रसजति ॥ ७ ॥
મારો પૈસો... મારું ઘર... મારો દીકરો... મારી પત્ની... આ બધી ભ્રમણાથી જ માણસ દુઃખોને ઈન્વીટેશન આપે છે. જે હકીકતમાં સુખ જ નથી, એનાથી પોતાને સુખી માને છે. ખરેખર, દર્દનાક પ્રપંચ છે આ સંસાર. વિવેકી આત્માનું
મન તો આમાં ક્યાંય ચોંટી શકે તેમ નથી. II ૭ II
‘પૈસો’ એ સત્ય હોય છે. ‘મારો' એ કલ્પના હોય છે. ‘ઘર' એ હકીકત હોય છે. ‘મારું’ એ હવામાં હોય છે. ‘દીકરો’ અસ્તિત્વ ધરાવતો હોય છે. ‘મારો’ એ ભ્રમણા હોય છે. ‘પત્ની’ સમજી શકાય છે. ‘મારી’ એ ગેરસમજ હોય છે. હજુ વધુ ઊંડાણમાં જઈએ તો ખ્યાલ આવશે, કે ‘મારો’નો છેદ ઉડી જાય એટલે પૈસો' હોય કે ન હોય, એનાથી કોઈ જ ફરક પડતો નથી. કમ સે કમ મારા માટે તો એ નથી જ. Then result is this ‘મારો પૈસો’ – એ ય કલ્પના ને ભ્રમણાથી વધુ બીજું કશું જ નથી. મારું ઘર, મારો દીકરો ને મારી પત્ની - આ બધું હકીકતમાં મારી શુદ્ધ ગેરસમજ છે. શુદ્ધ એટલા માટે કે એમાં સમજની જરા પણ ભેળસેળ નથી.
માણસને ખરેખર દુઃખી દુઃખી કરી દેવો હોય, તો એનો Ultimate way આ જ છે કે એને ભ્રમિત કરી દેવો. એ રોગમાં ય સુખી હોઈ શકે છે, ગરીબીમાં
કે આપત્તિમાં ય હસતો રહી શકે છે. પણ ભ્રમણામાં તો એ ત્યારે પણ દુઃખી જ હોય છે, અને ભ્રમણાનું પરિણામ પણ દુઃખ સિવાય બીજું કશું જ હોતું 李
આ છે સંસાર
૨૧
