________________
मानव धर्म
उधार घेतलेले पैसे परत केले नाही तर? आपल्याला कुणी दहा हजार रुपये दिले असतील आणि जर आपण त्याला परत केले नाही, तर त्याक्षणी आपल्या मनात विचार येतो की. 'जर मी कोणाला पैसे दिले असेल आणि त्याने परत केले नाही तर मला किती दुःख होईल?! म्हणूनच शक्य तेवढ्या लवकर त्याला परत करावे' स्वत:जवळ ठेवू नका. मानव धर्म म्हणजे काय? जसे आपल्याला दुःख होते तसेच समोरच्यालाही दुःख होतेच. तरीसुद्धा मानव धर्म प्रत्येकाचा वेगवेगळा असतो. ज्याची जशी डेवलपमेन्ट (आंतरिक विकास) असेल, त्याप्रमाणे त्याचा मानव धर्म असतो. मानव धर्म एकच प्रकारचा नसतो.
कोणाला दुःख देतेवेळी स्वत:च्या मनाला असे वाटते की 'मला दुःख दिले तर काय होईल? म्हणून मग दु:ख देणे बंद करतो, हीच मानवता आहे.'
पाहुणे घरी आले तेव्हा..... आपण कुणाच्या घरी पाहुणे बनून गेल्यास आपण यजमानाचा विचार केला पाहिजे, की आपल्या घरात पंधरा दिवसांसाठी पाहुणे आले तर काय होईल? म्हणूनच यजमानावर ओझे बनू नये. दोन दिवस तिथे राहिल्यानंतर काहीतरी बहाणा बनवून हॉटेलात निघून जायचे.
__ लोक आपल्या स्वत:च्याच सुखात मग्न आहेत. दुसऱ्यांच्या सुखात माझे सुख आहे ही बाब सुटत चाललेली आहे. 'दुसऱ्यांच्या सुखात मी सुखी आहे' असे सर्व आपल्याकडे संपलेले आहे आणि स्वतःच्या सुखातच मग्न आहेत की मला चहा मिळाला, बस!
तुम्हाला दुसरे काहीच लक्षात ठेवण्याची आवश्यकता नाही. 'कंदमुळ खाऊ नये' हे नाही जाणून घेतले तरी चालेल पण एवढे जाणले तरी खूप झाले. आपल्याला जे दुःख होते तसे दुःख कोणालाही देऊ नये या प्रकारे रहावे, त्यास मानव धर्म म्हणतात. फक्त एवढाच धर्म पाळला तरी पुष्कळ झाले. आता या घोर कलियुगात जे मानवधर्माचे पालन करतात,
