________________ જૈન ઇતિહાસની ઝલક પુનઃ ચંપામાં આવીને કુમારનંદીએ નાગિલ નામના મિત્રને બધી વાત કરી. તેણે આમ ન કરવા માટે બહુ સમજાવ્યો પણ બધી મહેનત નિષ્ફળ ગઈ. કુમારનંદી ખરેખર બળી મર્યો. પણ બિચારાનું પુણ્ય ઓછું પડ્યું. વ્યંતરીઓના પતિ થવાના સ્થાનને પ્રાપ્ત કરવા સુધી તેનું પુણ્ય ન પહોંચ્યું. તે માત્ર ઢોલીઓ-દેવ બન્યો. દેવીઓ નૃત્ય કરે ત્યારે આ બિચારાને ગળે ઢોલ નાંખીને વચમાં ઊભા રહીને નાચવાનું. કુમારનંદીના બળી મરવાના ગાંડપણથી વિરાગ પામી ગએલો નાગિલ દીક્ષાના માર્ગે ગયો. કાળધર્મ પામીને તે બારમા દેવલોકમાં વિદ્યુમ્નાલિ દેવ થયો. ત્યાંથી ઉપયોગ મૂકીને તેણે સ્વમિત્રની થયેલી દુર્દશા જાણી. તેની પાસે ગયો. કુમારનંદીનો દેવાત્મા ખૂબ પશ્ચાત્તાપ કરવા લાગ્યો. તેનાથી ઢોલ પીટવાનો અપમાનજનક ત્રાસ ખમાતો ન હતો. વિદ્યુન્માલિ દેવે તેને કહ્યું, “હવે સમાધિ પામવા માટે એક જ ઉપાય છે; પરમાત્માની અનન્ય અને અકામભાવે ભક્તિ. હાલ તારા પૂર્વભવની ચિત્રશાળામાં જ સાધનાનો સમય પસાર કરતા પરમાત્મા મહાવીરદેવ ધ્યાનસ્થ મુદ્રામાં ઊભા છે. તેવી જ આબેહૂબ પ્રતિમા તૈયાર કરીને તું તેનું વંદન, પૂજન વગેરે કર. તેથી તને ખૂબ સમાધિ પ્રાપ્ત થશે. કુમારનંદીના દેવાત્માએ તેમ જ કર્યું. તેની વાસના અને દીનતા બેય ઘણા પ્રમાણમાં શાંત થઈ ગયાં. ક્યાં વાસનાપીડિત કુમારનંદીનો દેવાત્મા ! ક્યાં જ્ઞાનગર્ભવિરાગી નાગિલનો બારમા દેવલોકનો દેવાત્મા ! જેના રૂપને જોવાને પણ કુમારનો દેવાત્મા અસમર્થ હતો. અને તેથી જેને રૂપ સંહરીને વાતો કરવી પડી હતી ! [140] આચાર્ય પ્રધુમ્નસૂરિજીની પ્રભાવકતા આચાર્ય પ્રદ્યુમ્નસૂરિજી બાલ્યાવયમાં જ વેદ, પુરાણ અને બધાં દર્શનોના પારગામી બની ગયા હતા. વિવિધ ધર્મોના તલસ્પર્શી અભ્યાસ પછી તેમને જૈનધર્મની સર્વોપરીતા સમજાઈ. આથી તેમણે જૈન દીક્ષા લીધી. મુનિજીવનમાં આગળ વધ્યા બાદ તેઓ મહાન શાસનપ્રભાવક બન્યા. તેમણે ચોર્યાસી વાદીઓને જીત્યા હતા. ચોર્યાસી રાજાઓને જૈનધર્મી બનાવ્યા હતા. ચિત્તોડના તલવાડામાં અલ્લટરાજની સભામાં દિગંબરાચાર્યને પરાજય આપ્યો હતો. ત્યાર બાદ તે તેમના શિષ્ય થયા હતા.