________________ 54 જૈન ઇતિહાસની ઝલક ભાન કરાવવા માટે વિહાર કરી જઈને સાધુઓને વાચના આપવાનું કામ વજમુનિને સોંપતા ગયા. ગુરુ કરતાં પણ ખૂબ જ ચડિયાતી વજમુનિની વાચનાદાન-પદ્ધતિથી તમામ નાના-મોટા સાધુઓ અત્યન્ત પ્રભાવિત થઈ ગયા. ગુરુદેવ પાછા આવી ગયા તોય “વાચના તો વજમુનિ જ આપે !" તેવી વિનંતી સહુ સાધુઓએ કરી ત્યારે ગુરુદેવે ના પાડી. તેમણે કહ્યું, વજમુનિની કેટલી શક્તિ છે તે તમને દેખાડવા પૂરતું જ મેં આમ જાણીને કર્યું હતું. બાકી હજી તેણે યોગોહન કરીને સૂત્રો ભણવા વગેરેનો અધિકાર મેળવ્યો નથી. હું ઉત્સારિકલ્પની ટૂંકી વિધિથી તેને અધિકારી બનાવીશ ત્યાર પછી જ તે તમને વાચના વગેરે વિધિપૂર્વક આપી શકશે. (5) એક વાર કોઈ સાધ્વીજી મહારાજ દ્વારા વજમુનિના અપાર ગુણોના શ્રવણ વગેરેથી રૂકિમણી નામની શ્રેષ્ઠી કન્યા તેમની ઉપર મોહાઈ પડી. “કાં તેમની પત્ની થાઉં, કાં અગ્નિમાં બળી મરું' એમ તેણે દૃઢ સંકલ્પ કર્યો. તેના પિતાએ વજમુનિને આ વિકટ મુસીબતની વાત કરી. | મુનિવરે વળતે દી રુકિમણીને દેશના સાંભળવા માટે લઈ આવવાનું તેના પિતાને સૂચન કર્યું. વિરાગ-નીતરતી દેશના સાંભળીને રુકિમણીને કામ તદન શાન્ત પડી ગયો. (6) એક વાર તેમને કફ થયો હતો. તેથી ગોચરી વાપર્યા બાદ તેઓ સૂંઠનો ગાંગડો ચાવી લેતા. એક દિવસે તે ગાંગડો કાને ભેરવી રાખેલો તેમ જ રહી ગયો. સધ્યા વખતે જ ખબર પડી. આવો પ્રમાદ પોતાને થયો તે ઉપરથી તેમણે પોતાને અન્તકાળ નજીક જાણી લીધો. તે જ અરસામાં બારવર્ષ દુકાળનો આરંભ થયો. (7) આ દુકાળની વસેનસૂરિજીને જાણ કરીને પાંચસો મુનિઓ સાથે રથાવર્ત નામના ગિરિ પાસે અનશન કરવા પધાર્યા. આ પાંચસો મુનિઓમાં એક બાળ-સુકુમાલ મુનિ હતા. તેમને વજસ્વામીજી મહારાજાએ પાછા વાળી દીધા. પરંતુ તે બાળ-સાધુને પણ અનશન કરવું જ હતું એટલે તે બીજા રસ્તેથી આવીને તે જ પર્વતના કોઈ ભાગની ધગધગતી શિલા ઉપર જઈને અનશનપૂર્વક બેસી ગયા. થોડા જ સમયમાં તેમનું શરીર મીણની જેમ ઓગળી ગયું. તેમના સમાધિમરણનો દેવોએ મહિમા કર્યો ત્યારે શેષ પાંચસો મુનિઓને આ બાળ-મુનિના મહાસત્ત્વની જાણ થઈ. પછી તો બધાય મુનિઓમાં અદમ્ય ઉત્સાહ પેદા થઈ ગયો. ભારે સંવેગ