________________ 42 જૈન ઇતિહાસની ઝલક [8] ગંગદત્તનું ભોગવંતરાય કર્મ શેઠ બંધુદત્તને ગંગદત્ત નામનો પુત્ર હતો. તેના ક્રમશઃ બે કન્યાઓ સાથે લગ્ન થયાં હતાં. પણ બન્ને વખત હસ્તમિલાપની ક્રિયા થતાં જ તે કન્યાઓના અંગેઅંગમાં કારમો દાહ પેદા થયો હતો. આથી તે બેય કન્યાઓએ તેનો ત્યાગ કર્યો હતો. અને “હવે પતિ વિના શું કરવું ?" તેના આઘાતથી આપઘાત કરી દીધો હતો. આ હકીકતની ગંગદત્તને જ્યારે ખબર પડી ત્યારે તેને ખૂબ જ દુઃખ થયું. તેણે ભારે મહેનત કરીને કોઈ જ્ઞાની પુરુષને શોધી કાઢ્યા અને પોતાના આવા ભયંકર દુષ્કર્મનું કારણ પૂછ્યું. જ્ઞાની ભગવંતે કહ્યું, “પૂર્વભવમાં તું શ્રીશેખર નામના રાજાની પટરાણી તરીકે હતો. તારે પ00 શોક્યો હતી. તું અતિ કામુક હતો. આથી તે તમામ શોક્યોને ક્રમશઃ ઝેર આપીને મારી નાખી. આનાથી તે જે તીર્વ દુર્ભગ નામકર્મ બાંધ્યું તે હાલ ઉદયમાં આવ્યું છે.” આ જાણીને સંસારથી વિરક્ત થઈને ગંગદત્તે દીક્ષા લીધી. કેટલાક સમય બાદ તેને ભક્તપરિજ્ઞા - આજીવન અનશનનો એક પ્રકાર - લેવાની ઇચ્છા થઈ. તેનું શરીર ઠીક ઠીક સશક્ત હોવાથી ક્રમશઃ એ માર્ગે આગળ વધવા સૂચવ્યું પણ ગંગદત્ત મુનિએ તે ન માન્યું. એક જ ધડાકે “ભક્તિપરિજ્ઞા'નો સ્વીકાર કરીને તે મુનિ પર્વતની શિલા ઉપર જઈને સ્થિર થઈ ગયા. એક વાર અનેક રૂપરમણીઓથી પરિવરેલો વિદ્યાધર ત્યાં આવી ચડ્યો. તેને જોઈને મુનિનું ચિત્ત નારીમાં ચલાયમાન થયું. તેણે તે વિદ્યાધર જેવાં સુખ પામવાનું નિયાણું કર્યું. તેમ જ થયું. જન્માંતરે અનેક રૂપરમણીઓ તેનામાં કામુક થઈ. ભોગોની તીવ્ર આસક્તિનું જીવન જીવીને દીર્ધકાળના દુઃખમય સંસારમાં તેનો આત્મા ચાલ્યો ગયો. [88] શિવભદ્રાચાર્યજીની અપરિણતિ. એ સૂરિજીનું નામ હતું, શિવભદ્રાચાર્ય. એમણે પોતાના શિષ્યોમાં કોઈ ઉત્તરાધિકારી બની શકે તેવો શિષ્ય દેખાતો ન હતો. બેશક એમનો આખોય શિષ્યગણ મધ્યમ કક્ષાની વિવિધ શક્તિઓ ધરાવતો હતો. સૂરિજીએ તે બધાયને ગચ્છનો ભાર વહન કરવા માટે અપાત્ર કચ્યા. એટલું જ નહિ પણ વારંવાર તે શિષ્યોની વાતે વાતે ક્ષતિઓ કાઢીને તિરસ્કાર કરવા લાગ્યા. કાળાન્તરે સૂરિજી અનશન કરીને અસુરનિકામાં દેવ થયા. આ બાજુ નિર્ણાયક અવસ્થાને લીધે શિષ્યગણ પરસ્પર દોષારોપણ આદિ કરીને છિન્નભિન્ન થઈ ગયો. મન્ત્ર, તત્રમાં પડીને સહુ પોતાનો મહિમા વધારવાના કામમાં પડી ગયા.