________________ 184 જૈન ઇતિહાસની ઝલક એ એકદમ બોલી ઊઠ્યા, “અરે ! અરે ! ભગવન્! રાજા રાવણના લલાટે પરસ્ત્રીનું કાળું કલંક ? આ હું શું સાંભળી રહ્યો છું ? બીજું ગમે તે સાંભળી શકાય પણ આ ભવિષ્યવાણી મારાથી સાંભળી જતી નથી ! ઓહ ! લંકાપતિ દુરાચારી બનશે ? પરસ્ત્રી તરફ એની નજર કરાશે ? એટલી હદે જઈને અધમ થશે ?" રાવણનું અંતર અસહ્ય પીડા અનુભવવા લાગ્યું. થોડી જ પળોમાં સ્વસ્થ થઈને એ ફરી બોલવા લાગ્યા, “ભગવદ્ ! મારાથી આ કટુ સત્ય ખમી શકાતું નથી, હું આપઘાત કરવા તૈયાર છું પણ આવું કલંકિત જીવન તો મારાથી કેમેય નહિ જીવી શકાય. પ્રભો ! આપ તો સર્વજ્ઞ છો, સર્વદેશી છો; આપનું વચન ત્રિકાલાબાધ્ય જ હોય અને એમાં લેશ પણ ફાંકા નથી.. પરંતુ મારે એક પ્રતિજ્ઞા કરવી છે; પાણી પહેલાં જ પાળ બાંધવી છે; લલાટના એ લેખ ઉપર લોઢાની મેખ મારવી છે....” મને પ્રતિજ્ઞા આપો, “પરસ્ત્રી મને નહિ ઇચ્છે તો હું એનો સંગ નહિ કરું. (પરસ્ત્રિયમનિચ્છન્તી રમયિષ્યામિ નહ્યહમ્) ભગવન ! પ્રાણના સાટે હું આ પ્રતિજ્ઞા પાળીશ.” “અને જો આ પ્રતિજ્ઞાનું બરોબર પાલન થયું તો આ સંબંધિત કોઈ કલંક મારા લલાટે લાગવાની સંભાવના જ રહેતી નથી.” રાવણની યાચનાને અનન્તવીર્ય કેવલીએ અનુકૂળ થઈને પ્રતિજ્ઞા આપી. રાજા રાવણને સંતોષ થઈ ગયો. આ કલંકથી પોતે હવે સંપૂર્ણપણે નિર્ભય થઈ ગયો છે એવી પ્રસન્ન લાગણી અનુભવતા રાવણ ત્યાંથી ઊઠ્યો. કેવલી ભગવંતને વંદન કરી વિદાય થયો. અકાટ્ય કર્મોની આંધી સામે લડી લેવા માટે કમર કસવાનો પુરુષાર્થ કરનાર રાજા રાવણ ! ધન્ય છે તમને ! જો આ પ્રતિજ્ઞા તમે લીધી ન હોત ! જો એનું પાલન તમે કર્યું ન હોત ? તો... ખરેખર પરીખનનું અતિભયાનક પાપ તમારા દેહને કદાચ અભડાવી ગયું હોત ! એક મહાસતીજીના જીવનનો તમે કદાચ અકાળે પૂર્ણવિરામ બોલાવી દીધો હોત ! વંદન હો.... પરમાત્માઓના પ્રતિજ્ઞાના આયોજનને ! કેટલાંય પાપોથી, પ્રતિજ્ઞાએ; કેટકેટલાને બચાવ્યા હશે ? જેણે પાણી પહેલાં પાળ બાંધી, પ્રતિજ્ઞાની; એમના જીવન પાપોના ઘોડાપૂર ડૂબતા-તણાતાં, મરતાં આબાદ ઊગરી ગયો.