________________ 126 જૈન ઇતિહાસની ઝલકો હવે ફરી યુદ્ધ શરૂ થયું. ચેડા મહારાજાએ કોણિક ઉપર બાણ છોડ્યું. તે વખતે સ્ફટિકની શિલાને વિકુવને ઇન્દ્ર તે બાણ તેની સાથે અથડાવી નિષ્ફળ કર્યું. તરત ચેડા મહારાજાએ વૈશાલીનો કિલ્લો બંધ કર્યો. કોણિકે કિલ્લાને ઘેરો નાખ્યો. હલ્લ-વિહલ્લ ખૂબ જોરમાં આવીને કોણિકના સૈન્યનો કચ્ચરઘાણ કાઢવા લાગ્યા. કોણિક ખૂબ ચિંતાતુર થયો. મંત્રીઓએ કહ્યું, “જ્યાં સુધી સેચનક હાથી છે ત્યાં સુધી તેના માલિકોને જીતવા મુશ્કેલ છે, માટે પ્રથમ તો હાથીને મારવો જોઈએ. બીજો દિવસ થતાં પૂર્વે હાથીના માર્ગમાં અંગારાની ખાઈ તૈયાર કરી દેવાઈ. તેની ઉપર ઘાસ પાથરી દીધું. જ્યારે હલ્લ અને વિકલ્લ સેચનક ઉપર બેસીને ત્યાંથી પસાર થવા લાગ્યા ત્યારે સેચનક ત્યાં આવીને અટકી ગયો. એને આગળ વધવા ખૂબ પ્રેર્યો; ખૂબ ઠપકો આપ્યો ત્યારે સૂંઢથી સ્વામીઓને જમીન ઉપર મૂકી દઈને એકલો આગળ વધ્યો અને ખાઈમાં પડીને બળી મર્યો. આથી આઘાત લાગતા હલ્લ વિઠલને સંસાર પ્રત્યે વિરાગ થઈ ગયો. દેવી મદદથી તેઓ પ્રભુ મહાવીરદેવ પાસે આવી ગયા. વૈશાલીની ચોફેર ઘેરો ઘાલીને કેટલાય સમયથી બેઠેલા કોણિકને અકળામણ થવા લાગી. તે વખતે કોઈ દેવતાએ તેને કહ્યું કે, “જો વૈશાલીનો કબજો લેવો હોય તો ફૂલવાલક નામનો સાધુ જ તે કરી શકે. માગધિકા ગણિકાને તે જંગલમાં મોકલીને કૂલવાલકનું ચારિત્રથી પતન કરીને અહીં લાવવો જોઈએ. આ કૂલવાલક મુનિ તે હતો, જે દ્વાદશાંગીના જાણકાર સંગમસિંહ આચાર્યનો તપસ્વી શિષ્ય હતો. પણ તેનામાં સ્ત્રીઓ તરફ વિકારંભાવે જોવા વગેરેનું તીવ્ર દૂષણ હતું. ગુરુએ વારંવાર ઠપકો આપતાં તેને એક વાર કહ્યું કે, “તારું સ્ત્રીથી જ પતન થઈ જશે એમ મને લાગે છે.” આ શબ્દોથી અકળાઈને ગુરુનો ત્યાગ કરીને તે ગિરિ નદીના કિનારે રહીને ઘોર તપ કરવા લાગ્યો. તેના તપથી પ્રસન્ન થઈને દેવતાઓએ એ નદીનો કિનારો (કૂલ) વાળી દીધો (વાલક). આથી તેનું નામ કુલવાલક પડ્યું. માગધિકા નામની ગણિકાને કોણિકે તેની પાસે મોકલી. તેણીએ માદક દ્રવ્યો ખવડાવીને; ઝાડા થવા દઈને સેવાના બહાને સ્પર્શ કરીને પતન કરી નાખ્યું.