________________ શરીરે કોઢ રોગની અશાતા કેમ આવી ? એવું ઉગ્ર રસવાળું અશાતા વેદનીય કર્મ ક્યાંથી ઊભું થયું ? ઉ. - આ હકીકત પરથી એક મહત્ત્વની વસ્તુ સમજવાની મળે છે કે જેને આપણે એક અશુભ ભાવ સમજીએ છીએ એમાં અનેક અશુભ ભાવોનું સંમિશ્રણ છે. દા.ત. એ જ સુંદરીને જેમ જ્ઞાનનાં સાધન બાળવાનો અને જ્ઞાન પર દ્વેષનો ભાવ થયો, એમ એમાં મહેતાને છોકરા પાસે પથરા મરાવી પીડા આપવાનો ભાવ પણ સાથે જ થયો, તેમ જ્ઞાનની અવજ્ઞા સાથે દ્વેષનો ભાવ થયો, એ દ્વેષ અને પીડાદાનના ભાવ અશાતા વેદનીય કર્મનાં ખાસ કારણ હોઈ અશાતા કર્મ બંધાવે, ને વિપાકમાં કોઢરોગ આપે, એમાં નવાઈ નથી , ચંડકોશિયા સાપના જીવ સાધુએ બીજા સાધુ ઉપર ક્રોધ કર્યો તો ક્રોધ મોહનીય કર્મ ખાસ બાંધ્યું. અને આગળ ક્રોધના ગુણાકાર થયા ! પરંતુ પછીના તાપસભવે એને તાપસી પર ક્રોધ થવા ઉપરાંત પોતાની ળની વાડી ઉપર ભારે લોભ ક્યાંથી જાગ્યો ? સાધુપણામાં શું એવો વિષયલોભ કર્યો હતો ? અહીં પણ આ સમજવાનું છે કે એણે સાધુ પર જે ક્રોધ કર્યો, એની સાથે પોતાના સ્વમાનનો લોભ સંકળાયેલો હતો, હવે અહીં તાપસપણામાં પણ સ્વમાનનો લોભ એ રીતે જાગ્યો કે “જો હું ળ ભરેલી વાડીનો સ્વામી બન્યો રહું તો મારી વડાઈ ગણાય.' આજે ય શું દેખાય છે ? મોટા લખપતિઓ અને કરોડપતિઓ હજી પણ ધનની પૂંઠે કેમ લાગ્યા રહે છે ? શું કોરા ધનના લોભથી ? ના, વડાઈના લોભથી, એમના મનને એમ થાય છે કે “હજી પણ જો વધારે મૂડી ભેગી કરું તો આથી પણ મોટા ભાવમાં સંમિશ્રણ 51
