________________ જ્ઞાની-પુસ્તકાદિની આશાતના કરે, નાશ કરે, કે અંતરાય કરે તો જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધે; બીજાને દુ:ખ દે તો અશાતા વેદનીય કર્મ બાંધે; માયા કરે તો સ્ત્રીવેદ તિર્યંચાયુષ્ય બાંધે; વગેરે તો પ્રશ્ન એ છે કે, પ્ર. - આ બંનેનો મેળ કેમ બેસે ? જો સાતે ય કર્મ બાંધે છે તો એમાં જ્ઞાનાવરણ આદિ તો બાંધે જ છે. પછી અલગ શું કહેવાનું ? તમે જો અલગ કહ્યું કે જ્ઞાનાદિની આશાતનાથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધે, તો શું બીજાં કર્મ ન બાંધે ? ઉ. - ઉપરોકત બંને પ્રતિપાદન સાચાં છે, સંગત છે. માત્ર એક પ્રતિપાદન સામાન્ય છે, ને બીજું વિશેષ પ્રતિપાદન છે. વિશેપનો ભાવ એ છે કે “જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધવાનું કહ્યું ત્યાં એનો રસ તીવ્ર બંધાય' એ સમજવાનું છે. અને રસનું ઘણું મહત્ત્વ છે એ પૂર્વ લેખમાં કહ્યું છે. એવા ઉગ્ર રસવાળા કર્મના ઉદય વખતે જીવને વિટંબણા ભારે ! માટે તે તે અશુભ કર્મનાં જે જે ખાસ કારણ બતાવ્યાં છે, તેનાથી દૂર જ રહેવા, ને એ કારણો ન સેવવા માટે ભારે ચીવટ-ચોકસાઈ રાખવી જરૂરી છે. હવે અહીં એક પ્રશ્ન થાય છે કે, પ્ર. - જો તેનું કારણ સેવ્યું તો એનાથી બંધાયેલ ઉગ્ર રસવાલા, તે તે કર્મના વિપાકમાં તો ભારે વિટંબણા એટલી જ ઊભી થાય, પરંતુ બીજી પણ વિટંબણા દેખાય છે, તે શી રીતે આવી ? દા.ત. શ્રેષ્ઠી પત્ની સુંદરીએ, દીકરાઓને ભણવું નહોતું ગમતું તો , એનાં પુસ્તક પાટી બાળી નાખ્યા ! અધ્યાપક મહેતાને તેડવા આવતો બંધ કરાવ્યો ! તેથી એણે ઉગ્ર રસવાળું જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધ્યું ! એટલે એને બીજા ગુણમંજરીના ભવે જ્ઞાન ચડ્યું જ નહિ, એ તો બરાબર, પણ સાથે એના જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન પ૦
