________________ ધર્મ બે પ્રકારે , - 1. ઔદયિક ધર્મ, અને ર. લાયોપથમિક ધર્મ, કેમકે ધર્મ બે રીતે થાય છે; 1. કર્મના ઉદયની પ્રેરણાથી, અને ર. કર્મના ક્ષયોપશમની પ્રેરણાથી; બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, 1. મોહની આજ્ઞાથી, અને ર. જિનની આજ્ઞાથી દા.ત. 1. પૈસાના લોભથી ધર્મ કરવા ગયો એ લોભ-મોહનીય કર્મના ઉદયની પ્રેરણાથી અર્થાત મોહની આજ્ઞાથી કરવાનું કહેવાય. એ દયિક ધર્મ છે. ત્યારે ર. આત્મકલ્યાણ સમજીને, કે કર્મનિર્જરાના ઉદ્દેશથી, યા જિનાજ્ઞાના પાલન અર્થે, અથવા જીવનમાં સુકૃત જ કર્તવ્ય છે એ સમજથી ધર્મ કરાય એ જ્ઞાનાવરણ અને મોહનીય કર્મના ક્ષયોપશમથી અર્થાત જિનની આજ્ઞાથી ધર્મ કર્યાનું કહેવાય. એ ક્ષાયોપથમિક ધર્મ છે. દયિક ધર્મ આરાધે ત્યાં ધર્મના વિધાન પાળવામાં શુભ ભાવ આવે એની કિંમત નહિ, કેમકે ઉદ્દેશ મલીન છે. દા.ત. વિનયરને ઉદાયી રાજાને મારવાના ઉદ્દેશથી ૧ર વર્ષ ચારિત્ર પાળ્યું એમાં અહિંસા, સત્ય વગેરે પાળવાનો ભાવ રાખ્યો, પરંતુ એની શી કિંમત ? કેમકે લોભના ઉદયથી જેમ સહેજે વેપાર-ધંધો કરવાના કે કોઈ પ્રપંચ રચવાના ભાવ જાગે એમ કિંમતી સાચા શુભ ભાવ છે કે જે પ્રતિપક્ષી “અશુભ ભાવ ત્યાજ્ય છે, હેય છે, અને શુભ જ ભાવ કર્તવ્ય છે, ઉપાદેય. છે, કરવા-રાખવા લાયક છે,' એવા હેય-ઉપાદેયના વિવેકમાંથી જાગે. એવા કિંમતી સાચા શુભ ભાવવાળી જ દાનાદિ ધર્મક્રિયા કિમતી. દા.ત. દાન દે એ ધનમૂચ્છ કાપવા માટે, યા પરની દયાથી, કે ગુણીની ભક્તિથી... વગેરે, એ સાચો શુભ ભાવા ગણાય. િકૃત્રિમ અને કિંમતી શુભ ભાવ
