________________ ભારે, પણ અશુભાનુબંધવાળો ! તેથી ઘોર પાપોપાર્જન અને સાતમી નરકનાં ભાતાં ભેગા થયાં ! તે પણ આગળ દુર્ગતિઓ ચલાવે એવાં અશભાનુબંધવાળાં. એમાં એક પાપ શય્યાપાલકના કાનમાં ધગધગતું સીસુ રેડવાનું ક્રોધાબ્ધ બની કર્યું, એથી કાનમાં ખીલા ઠોકાવાનું કર્મ ઉપામ્યું ! તે અશુભાનુબંધી જ ઉપાર્યું હશે ને ? ત્યારે સવાલ એ થાય કે પ્ર. “તો પછી જ્યારે એ પાપ છેલ્લા ભવે ઉદયમાં આવી પ્રભુના કાનમાં ખીલા ઠોકતાં ભારે અશાતા ઊભી થઈ, ત્યાં સુધી પેલા અશુભાનુબંધના હિસાબે બુદ્ધિ કેમ ન બગડી ? કપાય કેમ ન ભભૂક્યો ?' ઉ. અહીં માનવું જ પડે કે વચલા માનવભવ પ્રિય મિત્ર ચક્રવર્તી રાજર્ષિ, ને નંદન રાજર્ષિના ભવમાં અદ્દભુત શુભ અધ્યવસાયના પુરુષાર્થે અશુભાનુબંધો તોડી નાખ્યા. એણે ભાવી કર્મોદયો પર એવી અસર કરી કે એ રાગ-દ્વેષ-દુબુદ્ધિ અને નવી પાપપરંપરા શરૂ કરી શક્યા નહિ. બસ, વાત આ છે કે જીવનો પોતાનો અશુભ અધ્યવસાય, કષાયો, દુર્બુદ્ધિ, દુષ્ટ યોગો વગેરે અસત્પુરુષાર્થ કર્મબંધ, સંક્રમણ, ઉદ્વર્તના-અપવર્તના, ઉદીરણા, અનુબંધ વગેરે પર ભારે નરસી અસર કરે છે, ત્યારે શુભઅધ્યવસાયાદિનો સપુરુષાર્થ એ બધા પર ભવ્ય સુંદર અસર કરે છે. માટે સપુરુષાર્થ સદા જાગતો રહેવો જોઈએ. માનવભવ એ માટે જ છે. પુરુષાર્થનું મહત્વ : કર્મના ઉદયાદિ પર 35
