________________ ઉ.- ત્યાં “મારે જરા જાપ પતાવવાનો છે,' એમ કહી મરમરવા જેવા અવાજથી નવકાર યા લોગસ્સનો જાપ કરવા માંડવાનો, અથવા “માફ કરજો સંડાસ જવું પડશે,' એમ કહી ઊઠી જવું; અથવા “અમુક ભાઈને મળવાનું છે, તે જાઉં છું' કહી ત્યાંથી નીકળી જવું; યા સામો બોલતો રહે, અને આપણે આંતરિક રીતે કોઈ ધ્યાનની કોઈ યોગની મૌન સાધનામાં લાગવું. સારાંશ, તેવા તેવા પ્રસંગોમાં રાગ-દ્વેષાદિ જગાડે એવાં નિમિત્તોથી આઘા રહેવાનું અત્યંત આવશ્યક છે. એક વાત અવશ્ય સમજી રાખવા જેવી છે કે આ સંસારના પ્રવાસમાં આપણો આત્મા ઉત્તરોત્તર વિશુદ્ધ અધ્યવસાયોને સ્પર્શતો ચાલે એ બહુ અગત્યનું છે અને તેથી વીતરાગ ભાવા નિકટ ને નિકટ આવતો જાય એ અતિ મહત્ત્વનું છે... શું મંત્ર કર્મ પર અસર કરે ? પ્ર. એક રાજકુમારીને સર્પદંશથી ઝેર ચડી ગયેલું, પરંતુ હરિપેણ રાજાના મંત્રપ્રયોગથી ઝેર ઊતરી ગયું. પરંતુ જો આ મંત્ર-પ્રયોગનો યોગ ન મળ્યો હોત, તો તો રાજકુમારી મરતા જ ને ? પણ મંત્રથી જીવી ગઈ; તો પછી કર્મોનાં ળ અકાઢ્યા હોવાનું કહેવાય છે, એ આમાં ક્યાં રહ્યું ? શું મંત્રે કર્મોને કેન્સલ કર્યા ? ઉ. - જૈન ધર્મનું તત્ત્વજ્ઞાન આનું સુંદર સમાધાન આપે છે. જીવને જે પીડા વેદના ચાલે છે એ એક જ કર્મસ્કન્ધની અસર નથી, પરંતુ પ્રતિસમય ચાલતી પીડાવેદનાને ઉપજાવનાર અલગ અલગ ફર્મસ્કન્ધની અસર છે, તે તે સમયે પાકનારા કર્મસ્કન્ધ પાકે એટલે ત્યાં જ વેદના ઉપજાવે છે, એની પછીના જૈન ધર્મનું અજોડ કર્મ વિજ્ઞાન
