________________ રીતે ભૂખની અશાતામાંથી ખાવાની ઇચ્છા ઊભી થાય છે; એમ સારું જોવા-સાંભળવાની ખણખની અશાતામાંથી એની ઇચ્છા ઊભી થાય છે. એ ભૂખ-ખણજ જો જોરદાર, તો જીવને એની પાછળની ઇચ્છા તૃષ્ણા પણ જોરદાર. પ્ર. - તો શું આ ખણજો પાછળ મોહ કામ નથી કરતો ? ઉ. - કરે છે, તૃષ્ણા મોહથી જાગે છે પરંતુ શાતા-અશાતા કેવું કામ કરે છે એ જોવા જેવું છે. ભિન્ન ભિન્ન દેવલોકના દેવોના દ્રષ્ટાંતથી આ વિશેષ સ્પષ્ટ થશે. બૃહત્સંગ્રહણી તત્ત્વાર્થ દેવલોકના દેવોને મનુષ્યની માફ્ટ કામવિકારોની ખણજ અને સંભોગક્રિયા હોય છે. પરંતુ 3 જા 4 થા સ્વર્ગના દેવોને માત્ર ગીતશ્રવણ રૂપદર્શન અને સ્પર્શની વિકારખણજ તથા ભોગ હોય છે ત્યારે 5 માં 6 ઠ્ઠાવાળાને કેવળ ગીતશ્રવણ ને રૂપદર્શનના , તેમજ 9 મા ૮મા વાળા દેવોને માત્ર ગીતશ્રવણના કામવિકારભોગ હોય છે. 9 મા થી ઘરમાં સ્વર્ગ સુધીના દેવોને માત્ર દેવીસ્મરણ જેટલો જ કામવિકાર હોય છે. ત્યારે ઉપરના નવ રૈવેયક અને પાંચ અનુત્તરવાસી દેવોને વિકાર જ જાગતો નથી. દેવોને મોહોદય છતાં વિક્ટર કેમ નહિ? હવે અહીં પ્રશ્ન થાય કે શું ઉપર ઉપરના દેવતાઓએ મોહ જીતી લીધો છે ? શું એમને મોહનો ઉદય નથી ? દેવો માત્રા 4 થા અવિરતિ સમ્યગ્દષ્ટિ ગુણસ્થાનક સુધી જ ચડી શકે છે, એટલે એમને પૂર્ણ અવિરતિ અર્થાત ચારિત્રમોહનીયનો ઉદય છે. દેવોને મોહોદય છતાં વિકાર કેમ નહિ? 95
