________________ દ્વાર ૧૨૪મું - 7 નયો 381 મકાનમાં એમ જ પડ્યો હોય તેને ઘટ ન કહેવાય. આ દરેક નયના 100-100 ભેદ હોવાથી કુલ 700 નયો છે. મતાંતરે મૂળનયો પ છે - શબ્દનય, સમભિરૂઢનય અને એવંભૂતનય એ ત્રણે નયો શબ્દ સંબંધી હોવાથી ત્રણેનો શબ્દનય એવો એક જ ભેદ છે. તેથી નૈગમનય, સંગ્રહનય, વ્યવહારનય, ઋજુસૂટાનય અને શબ્દનય એમ મૂળ નયો 5 છે. તે દરેકના 100-100 ભેદ હોવાથી કુલ 500 નયો છે. મતાંતરે મૂળનો છે - નૈગમનય બે પ્રકારનો છે - સામાન્યને માનનારો અને વિશેષને માનનારો. સામાન્યને માનનારા નૈગમનયનો સંગ્રહનયમાં સમાવેશ થાય અને વિશેષને માનનારા નૈગમનયનો વ્યવહારનયમાં સમાવેશ થાય. તેથી સંગ્રહન, વ્યવહારનય, ઋજુસૂત્રનય, શબ્દનય, સમભિરૂઢનય, એવંભૂતનય એમ મૂળનાયો છે છે. તે દરેકના 100-100 ભેદ હોવાથી કુલ 600 નન્યો છે. મતાંતરે મૂળનો જ છે - નિગમનયનો સંગ્રહનય અને વ્યવહારનયમાં સમાવેશ થાય છે તથા શબ્દનય, સમભિરૂઢનય અને એવંભૂતનયનો એક જ ‘શબ્દનય’ મનાય છે. તેથી સંગ્રહનય, વ્યવહારનય, ઋજુસૂત્રનય અને શબ્દનય એમ 4 મૂળનયો છે. તે દરેકના 100-100 ભેદો છે. તેથી કુલ 400 નન્યો છે. મતાંતરે મૂળનો ર છે - નૈગમનય, સંગ્રહનય, વ્યવહારનય અને ઋજુસૂત્રનય - આ 4 નયો દ્રવ્યાસ્તિકનય છે. શબ્દનય, સમભિરૂઢનય અને એવંભૂતનય - આ 3 નો પર્યાયાસ્તિકનય છે. તેથી દ્રવ્યાસ્તિકનય અને પર્યાયાસ્તિકનય -- એમ મૂળનો 2 છે. તે દરેકના 100-100 ભેદો છે. તેથી કુલ 200 નન્યો છે. મતાંતરે નયો અસંખ્ય છે - જેટલા વચનના રસ્તા છે તેટલા નયો છે.
