________________ 283 દ્વાર ૮૬મું - 22 પરીષહ બુદ્ધિથી ક્યારેય તેમની ઉપર દષ્ટિ પણ કરવી નહીં, તેમના અંગોપાંગો, હાવ-ભાવ, ચેષ્ટાઓ જોવી કે વિચારવી નહીં. (9) ચર્યા પરીષહ - આળસ છોડીને દરેક મહિને ગામ, નગર, કુલોમાં વિહાર કરવો, એક સ્થાન પર મમત્વ ન રાખવું. (10) નૈષેધિકી પરીષહ - શૂન્ય ઘર, સ્મશાન વગેરે સ્વાધ્યાય વગેરેની ભૂમિમાં રહેવું. મતાંતરે નિષદ્યાપરીષહ - સ્ત્રી, પશુ, નપુંસક રહિત સ્થાનમાં રહેવું અને ત્યાં ઉગ કર્યા વિના ઇષ્ટ-અનિષ્ટ ઉપસર્ગોને સહન કરવા. (11) શય્યા પરીષહ - ઊંચી-નીચી જમીનવાળો, ધૂળવાળો, બહુ ઠંડો કે બહુ ગરમ ઉપાશ્રય કે કોમળ-કઠણ, ઊંચી-નીચી સંથારાની ભૂમિ મળે તો ઉગ ન કરવો, પણ સહન કરવું. (12) આક્રોશ પરીષહ - કોઈ અનિષ્ટવચનો કહે તો પણ ગુસ્સો ન કરવો, પણ “જો એ સાચું કહે છે, તો શા માટે ગુસ્સો કરવો? એ મને શિખવતો હોવાથી મારો ઉપકારી છે. હવે એવું નહીં કરું. જો એ ખોટું કહે છે તો ગુસ્સો કરવાની જરૂર નથી.' આમ વિચારી સહન કરવું. (13) વધુ પરીષહ - દુષ્ટાત્માઓ હાથ, પગ, દોરડા વગેરેથી દ્વેષપૂર્વક મારે તો પણ સહન કરવું, ગુસ્સે ન થવું, “આ શરીર પુદ્ગલનું બનેલું છે, આત્માથી જુદુ છે, આત્માને મારી શકાતો નથી, મેં પૂર્વે કરેલા કર્મોનું આ મને ફળ મળ્યું છે.” એમ વિચારવું. (14) વાંચા પરીષહ - સાધુને વસ્ત્ર, પાત્રા, અન્ન, પાણી, ઉપાશ્રય વગેરે બધું બીજા પાસેથી જ મળે છે. તેથી કુળવાન હોવાને લીધે માંગી ન શકે તો પણ લજ્જાને છોડીને, કાર્ય આવે ત્યારે પોતાને ધર્મ કરવામાં સહાયક કાયાનું પાલન કરવા હિંમતપૂર્વક અવશ્ય યાચના કરવી.
