________________ દ્વાર ૪૯મું - સિદ્ધોના 15 ભેદો 165 દ્વાર ૪૯મું - સિદ્ધોના 15 ભેદો (1) તીર્થંકરસિદ્ધ - તીર્થંકર થઈને સિદ્ધ થયેલા. (2) અતીર્થકરસિદ્ધ - સામાન્ય કેવળી થઈને સિદ્ધ થયેલા. (3) તીર્થસિદ્ધ - જેનાથી સંસારસાગર તરાય તે તીર્થ. તીર્થ એટલે જીવ વગેરે પદાર્થોનું સાચું સ્વરૂપ કહેનારું તીર્થકરનું પ્રકૃષ્ટ વચન. તેના આધારરૂપ સંઘ અને પહેલા ગણધર પણ તીર્થ છે. તીર્થની સ્થાપના પછી સિદ્ધ થયેલા તે તીર્થસિદ્ધ. (4) અતીર્થસિદ્ધ - તીર્થની સ્થાપના પહેલા કે તીર્થના વિચ્છેદ પછી સિદ્ધ થયેલા. મરુદેવીમાતા તીર્થની સ્થાપના પહેલા સિદ્ધ થયા. સુવિધિનાથ વગેરે ભગવાનના અંતરોમાં જાતિસ્મરણજ્ઞાન વગેરેથી સિદ્ધ થયેલા તે તીર્થવિચ્છેદસિદ્ધ. (5) સ્વલિંગસિદ્ધ - રજોહરણ વગેરે રૂપ સાધુવેષમાં રહીને સિદ્ધ થયેલા. (6) અ લિંગસિદ્ધ - પરિવ્રાજક વગેરેના દ્રવ્યવેષમાં રહીને ભાવથી સમ્યકત્વ અને કેવળજ્ઞાન પામીને તરત કાળ કરીને સિદ્ધ થયેલા. જો કેવળજ્ઞાન પામ્યા પછી આયુષ્ય લાંબુ હોય તો અવશ્ય સાધુવેષ સ્વીકારીને સિદ્ધ થવાથી સ્વલિંગસિદ્ધ થાય. (7) ગૃહિલિંગસિદ્ધ - મરુદેવીમાતા વગેરેની જેમ ગૃહસ્થાવસ્થામાં સિદ્ધ થયેલા. (8) સ્ત્રીલિંગસિદ્ધ - સ્ત્રીના આકારમાં રહીને સિદ્ધ થયેલા. લિંગના ત્રણ પ્રકાર છે - વેદ, શરીરની આકૃતિ અને વેષ. અહીં લિંગનો અર્થ શરીરની આકૃતિ સમજવો. (9) પુરુષલિંગસિદ્ધ - પુરુષના આકારમાં રહીને સિદ્ધ થયેલા.
