________________ 114 સામાયિકવ્રતના 5 અતિચાર, દેશાવગાસિકવ્રતના 5 અતિચાર 4 શિક્ષાવ્રતના અતિચાર - (9) સામાયિકવ્રતના 5 અતિચાર - (1) મનનું દુપ્પણિધાન - અનાભોગ વગેરેથી મનથી સાવઘમાં પ્રવૃત્તિ કરવી, ક્રોધ-લોભ-દ્રોહ-અભિમાન-ઈર્ષ્યાથી કાર્ય કરવું, ઉતાવળ કરવી, ભય રાખવો વગેરે. (2) વચનનું દુષ્મણિધાન - અનાભોગ વગેરેથી વચનથી સાવદ્યમાં પ્રવૃત્તિ કરવી, સ્પષ્ટ ન બોલવું, અર્થ ન સમજવા, ઝડપથી બોલવું વગેરે. (3) કાયાનું દુપ્પણિધાન - અનાભોગ વગેરેથી કાયાથી સાવદ્યમાં પ્રવૃત્તિ કરવી, શરીરના અવયવો નિશ્ચળ ન રાખવા વગેરે. (4) સ્મૃતિઅકરણ - પ્રમાદને લીધે મારે સામાયિક કરવાનું છે કે નહીં ? મેં સામાયિક કર્યું કે નહીં ? એ યાદ ન રાખવું. (5) અનવસ્થિતકરણ - પ્રમાદથી ચોક્કસ સમયે સામાયિક ન કરવી, જેમ-તેમ કરવી, લીધા પછી તરત પારવી વગેરે. (10) દેશાવગાસિકવ્રતના 5 અતિચાર - દેશાવગાસિકવ્રત એ વિશેષ પ્રકારનું દિગ્વિરતિવ્રત જ છે. દિગ્વિરતિવ્રત ચાવજીવ, વરસ કે ચાર માસનું હોય, દેશાવગાસિક વ્રત દિવસ, પ્રહર, મુહૂર્ત વગેરેના પ્રમાણમાં હોય છે. (1) આનયન - અણસમજ, સહસાકાર વગેરેથી નિયમિત ક્ષેત્રની બહાર રહેલ વસ્તુને બીજા પાસે નિયમિત ક્ષેત્રની અંદર મંગાવવી તે. (2) પ્રેષણ - અણસમજ, સહસાકાર વગેરેથી નિયમિત ક્ષેત્રની બહાર કોઈ કાર્ય માટે બીજાને મોકલવા તે. (3) શબ્દાનુપાત - માયાથી નિયમિતક્ષેત્રની સીમા પાસે રહીને કોઈ કારણસર ખાંસિ વગેરેનો અવાજ કરવો જેથી બહારના લોકો પાસે
