________________ 110 દિગ્વિરતિવ્રતના 5 અતિચાર વાંસના વાસણો, ચટાઈ, માંચી, માંચડો, રવૈયો, ગાદલુ, રથ, ગાડુ, હળ, માટીના વાસણ વગેરે. થાળી વગેરેની સંખ્યા લીધેલા નિયમ કરતા વધી જાય તો અલ્પમૂલ્યવાળા થાળી વગેરેને ગાળીને બીજા થાળી વગેરે સાથે મેળવીને વધુ મૂલ્યવાળા કરવા તે અતિચાર છે. 3 ગુણવ્રતના અતિચારો - (6) દિગ્વિરતિવ્રતના 5 અતિચાર - (1) તિર્યશ્થિવ્યતિક્રમ - પૂર્વ વગેરે તિરછી દિશામાં લીધેલા નિયમથી અનાભોગ વગેરેથી વધુ જવું તે. ચૈત્ય, સાધુના વંદન વગેરે માટે નિયમથી વધુ ભૂમિ સુધી સાધુની જેમ બારીકાઈથી ઉપયોગ રાખીને જવા છતાં ભંગ થતો નથી. એમ આગળ પણ જાણવું. (2) અધોદિવ્યતિક્રમ - અધોગ્રામ, ભોયરું, કૂવા વગેરે નીચેની દિશામાં લીધેલા નિયમથી અનાભોગ વગેરેથી વધુ જવું તે. (3) ઊર્ધ્વદિવ્યતિક્રમ - પર્વત, વૃક્ષ, શિખર વગેરે ઉપરની દિશામાં લીધેલા નિયમથી અનાભોગ વગેરેથી વધુ જવું તે. | (4) સ્મૃતિવિસ્મરણ - કરેલા દિશાપરિમાણને અતિવ્યાકુળપણાને લીધે, પ્રમાદને લીધે, મંદબુદ્ધિને લીધે વગેરે કારણોસર ભૂલી જવું તે. આ અતિચાર બધા વ્રતોમાં જાણવો. (5) ક્ષેત્રવૃદ્ધિ - એક દિશાના ક્ષેત્રનું પરિમાણ બીજી દિશાના ક્ષેત્રના પરિમાણમાં નાંખી તેને વધારવું. અજ્ઞાનથી કે ભૂલથી તેટલા (વધારેલા) ક્ષેત્રમાં જાય તો ત્યાંથી જે મળ્યું હોય તેનો ત્યાગ કરવો. (7) ભોગોપભોગવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર - શ્રાવકે પ્રાયઃ નિરવદ્ય આહાર વાપરવો જોઈએ. તે અપેક્ષાએ આ
