________________ 104 મૃષાવાદવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર ઉપેક્ષા કરવાથી અંદરથી વ્રતનો ભંગ થાય અને હિંસા ન થઈ હોવાથી બહારથી વ્રતનું પાલન થાય. આમ દેશથી વ્રતનો ભંગ અને દેશથી વ્રતનું પાલન થવાથી અતિચાર કહેવાય. (2) મૃષાવાદવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર - (1) સહસા કલંકન - અનાભોગ વગેરેથી વિચાર્યા વિના બીજા પર ખોટા દોષનું આરોપણ કરવું. (2) રહસ્યદૂષણ - કોઈની ગુપ્ત વાત આકાર-ઇંગિત વગેરેથી જાણીને બીજાને કહેવી. અથવા ચાડી ખાવી કે જેથી બે વ્યક્તિની પ્રીતિ નાશ પામે. (3) દારમંત્રભેદ - પત્ની, મિત્ર વગેરેએ કહેલી ગુપ્ત વાત બીજાને કહેવી. તે સાચી હોવા છતાં પત્ની વગેરેનું મૃત્યુ થવાની સંભાવના હોવાથી હકીકતમાં અસત્ય છે. (4) કૂટલેખ - અનાભોગ, સહસાકાર, અતિક્રમ વગેરેથી ખોટા લેખ લખવા. (5) મૃષોપદેશ - બીજાનો વૃત્તાંત કહીને બીજાને ખોટું બોલવાની શિખામણ આપવી. ઉપલક્ષણથી માયાપૂર્વક શાસ્ત્રો ભણાવવા એ પણ અતિચાર છે. (3) અદત્તાદાનવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર - (1) ચૌરાનીતાદાન - ચોરોએ લાવેલ સોનું, વસ્ત્ર વગેરે મૂલ્યથી કે મફતમાં લેવું. પોતે એમ માનતો હોય કે, “હું વેપાર કરું છું. તેથી અતિચાર છે. (2) ચૌપ્રયોગ - ચોરોને ચોરી કરવાની પ્રેરણા કરવી, ચોરોને કોશ, કાતર, ઘંટડી વગેરે ચોરી કરવાના સાધનો આપવા, ચોરી કરવાના સાધનો વેચવા. ‘તમે કેમ એમ જ બેઠા છો? જો તમારી પાસે
