________________ પ્રાણાતિપાતવિરમણવ્રતના 5 અતિચાર 103 ઉચિત ભાર કંઈક ઓછો કરવો, ઉચિત સમયે ગાડા વગેરેમાંથી છોડી દેવા. (4) વધ - પ્રહાર કરવો તે. તેના 2 પ્રકાર છે - (1) નિરર્થક - પ્રયોજન વિના મારવું તે. તે વર્જવું. (2) સાર્થક - કારણે મારવું તે. તે 2 પ્રકારે છે - (1) સાપેક્ષ - દયાપૂર્વક મારવું તે. શ્રાવકનો પ્રભાવ એવો જોઈએ કે તેની હાજરીથી જ ભયને લીધે કોઈ અવિનય ન કરે. જો કોઈ અવિનય કરે તો મર્મસ્થાનો છોડીને લાતથી કે દોરડાથી 1 વાર કે 2 વાર મારે. (2) નિરપેક્ષ - નિર્દયતાપૂર્વક મારવું તે. તે વર્જવું. (5) અન્નપાનનિરોધ - શ્રાવકે આશ્રિતોને ભોજન આપીને જમવું. અન્ન વગેરેનો નિષેધ ન કરવો. અન્ન વગેરેનો નિષેધ કરવાથી તીવ્ર ભુખવાળો મરી જાય છે. તે 2 પ્રકારે છે - (1) નિરર્થક - પ્રયોજન વિના અન્ન વગેરેનો નિરોધ કરવો તે. તે વર્જવું. (2) સાર્થક - કારણે અન્ન વગેરેનો વિરોધ કરવો તે. તે 2 પ્રકારે છે - (1) સાપેક્ષ - દયાપૂર્વક અન્ન વગેરેનો નિષેધ કરવો તે. રોગની ચિકિત્સા માટે અન્ન વગેરે ન આપવા, અપરાધીને માત્ર વાણીથી કહેવું કે, “આજે તને ભોજન વગેરે નહીં મળે.” શાંતિ માટે ઉપવાસ કરાવવો. (2) નિરપેક્ષ - નિર્દયતાપૂર્વક અન્ન વગેરેનો વિરોધ કરવો તે. તે વર્જવું. બંધ વગેરે હિંસાના ઉપાય હોવાથી હિંસાના ત્યાગમાં બંધ વગેરેનો ત્યાગ પણ આવી જાય છે. ગુસ્સા વગેરેથી બીજાના મરણને વિચાર્યા વિના બંધ વગેરે કરે અને બીજા ન મરે તો નિર્દયતા, ત્યાગની
