________________ કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત 45 પ્ર + નન્ + ય = પ્રણત્વ, પ્રણમ્ય 1 પ્રકર્ષથી નમીને. શમ્ + વ = શસ્વી I શાંત થઈને. અન્ + વ = સ્વી | આંજીને. (9) વા લાગતા ધાતુઓમાં સંપ્રસારણ થાય. દા.ત. યજ્ઞ + વ = રૂટ્યા | યજ્ઞ કરીને. વર્ + વ = ૩ત્તા ! કહીને. પ્રર્ફે + Fii = પૃથ્વી | પૂછીને. (10) “વારંવાર...ઈને અર્થમાં ત્વા ને બદલે વિકલ્પ મમ્ પ્રત્યય લાગે. ત્યારે ૧૦મા ગણના વૃદ્ધિના નિયમો લાગે. અમ્ પ્રત્યયાત્ત કૂદત્તનો બે વાર પ્રયોગ થાય. મા-કારાંત ધાતુઓને કમ્ પૂર્વે 6 લાગે. દા.ત. વૃત્વા કૃત્વા = વાર કારમ્ | વારંવાર કરીને. પીવા પીત્વા = પાયં પાય | વારંવાર પીને. (3) કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત - (1) કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત = ધાતુ + 7. તેનો અર્થ “...આયેલો” એવો થાય છે. દા.ત. ની + 7 = નીતા લઈ જવાયેલો. કર્મણિ ભૂત કૃદન્ત એ કર્મનું વિશેષણ છે. તેના રૂપો કર્મના લિંગ પ્રમાણે થાય. તેના રૂપો પુલિંગમાં નિન ની જેમ, નપુંસકલિંગમાં વન ની જેમ અને સ્ત્રીલિંગમાં મા ઉમેરીને માતા ની જેમ થાય છે. દા.ત. અમે નીત: વાત ! રામ વડે લઈ જવાયેલો બાળક. અમેળ નીતા વીતા | રામ વડે લઈ જવાયેલી બાળા. ચમેન નીતિ નતમ્ | રામ વડે લઈ જવાયેલું પાણી. (3) તે એ અવિકારક પ્રત્યય છે, એટલે કે એ લાગતા ધાતુમાં કંઈ ફેરફાર થતો નથી. દા.ત. $ + ત = ત aa કરાયેલો.
