________________ 244 બહુવ્રીહિ સમાસ દા.ત. રાજ્ઞ: પુરુષ: = રાનપુરુષ: I રાજાનો પુરુષ. દા.ત. મહાશ 30% = મહોયઃ મોટો ઉદય. (મોક્ષ) જયાં મોટો આનંદ છે તે. (મોક્ષ) | (ii) બહુવ્રીહિ સમાસ (1) આ સમાસમાં સામાન્યથી બે પદો હોય છે અને આખો સમાસ અન્ય પદનું વિશે પણ બને છે. તેથી આ સમાસ અન્યપદપ્રધાન છે. વિગ્રહવાક્યમાં વિશેષ્યના લિંગ અને વચન પ્રમાણે ય સર્વનામનું પહેલી અને સંબોધન વિભક્તિઓ સિવાયની છએ વિભક્તિઓનું રૂપ વપરાય છે. થર્ નું કયું રૂપ કયાં વાપરવું એ સમાસના અર્થ પરથી નક્કી થાય છે. દા.ત. પ્રાપ્તમ્ 3% યં સ: = પ્રાત: પ્રામ: | પામ્યું છે પાણી જેને તે ગામ. 8: રથ: એન સ: = કટરથ: અશ્વ: | વહન કરાયો છે રથ જેના વડે તે ઘોડો. ૩પહૃત: પશુ: યૌં સ: = ૩પહૃતપશુ: રુદ્રઃ | ઉપહાર કરાયું છે પશુ જેના માટે તે રુદ્ર. નિતઃ રિ ચશ્મત : = નિતરિટેશ: | નીકળી ગયો છે દુશ્મન જેમાંથી તે દેશ. વિહુ ધનં યસ્થ : = વદુધન: નર: | ઘણું છે ધન જેની પાસે તે મનુષ્ય. उप्तं बीजं यस्यां सा = उप्तबीजा भूमिः / વાવાયું છે બીજ જેમાં તે ભૂમિ. (2) સમાસ એક જ હોય પણ જો વિશેષ્ય બદલાઈ જાઈ તો વિગ્રહવાક્યમાં
