________________ 109 આશીર્વાદાર્થના નિયમો દા.ત. વુન્ + વાસમ્ = વોર્યાસમ્ ! હું ચોરી કરું. તદ્ + વાસમ્ = તાડ્યાસમ્ ! હું મારું. દૃ+ વાસમ્ = તાર્યાસમ્ | હું ફાડું. આત્મપદના નિયમો (1) આત્મપદના બધા પ્રત્યયો વિકારક છે. સેન્ટ્ર ધાતુઓને રૂ લાગે. દા.ત. મુદ્+ સીટ = મોતિષીણા તે ખુશ થાય. (2) વેર્ ધાતુઓ, દીર્ઘ -કારાન્ત ધાતુઓ, સંયુક્ત વ્યંજન પર હ્રસ્વ 8 કારાન્ત ધાતુઓ અને વૃધાતુને વિકલ્પ રૂ લાગે. રૂ લાગે ત્યારે ગુણ થાય. દા.ત. + છ = રિષીણ, તીર્ષીણ તે ઢાંકે. તૃ + સૌણ = રિષીણ, તૃષીણા તે ઢાંકે. વૃ + સૌણ = વરિષીણ, વૃષ્ટિ I તે વરે. (3) હસ્વ કે દીર્થ -કારાન્ત ધાતુઓ અને ઉપાજ્ય સ્વરવાળા ધાતુઓને જ્યારે રૂ ન લાગે ત્યારે ગુણ-વૃદ્ધિ થાય નહીં. દા.ત. કૃ + સીઝ = કૃષીણ આ તે કરે. મુન્ + સીષ્ટ = મુક્ષીણ આ તે છોડે. દિર્ઘ ૐ-કારાન્ત ધાતુઓને રૂ ન લાગે ત્યારે ૐ નો રૂર્ થાય, ઓક્ય વ્યંજન કેવું ઉપર આવેલા નો ડર્ થાય. 36, 32 + વ્યંજન = 6, કમ્ + વ્યંજન. દા.ત. સ્વ + શીખ = રિષી, તીર્ષણ તે ઢાંકે. 4 + શીખ = વરિષીણ, તૂર્કીશ તે વરે. (5) દસમા ગણના ધાતુઓને કમ્ લાગે. ત્યારે દસમા ગણના ગુણ-વૃદ્ધિના નિયમો લાગે. દા.ત. પૃષ + મમ્ + 3 + સૌષ્ટ = મયg I તે સહન કરે.
