________________ 48 ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણા, અચિત્તમહાત્કંધ વર્ગણા સૂક્ષ્મનિગોદ વર્ગણાઓ કર્મપ્રદેશોને આશ્રયીને રહેલી છે. તેથી જઘન્ય કર્મદલિકો હોય ત્યારે જઘન્ય સૂક્ષ્મનિગોદ વર્ગણાઓ હોય અને ઉત્કૃષ્ટ કર્મદલિકો હોય ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ સૂક્ષ્મનિગોદ વર્ગણાઓ હોય. જઘન્ય યોગ હોય ત્યારે જઘન્ય કર્મદલિકો હોય અને ઉત્કૃષ્ટ યોગ હોય ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ કર્મદલિકો હોય. સૂક્ષ્મનિગોદના જીવોના જઘન્ય યોગ કરતા ઉત્કૃષ્ટ યોગ આવલિકાના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં રહેલ સમય પ્રમાણ અસંખ્યથી ગુણિત છે. તેથી જઘન્ય સૂક્ષ્મનિગોદ વર્ગણાના દરેક સ્કંધમાં રહેલ પરમાણુ કરતા ઉત્કૃષ્ટ સૂક્ષ્મનિગોદ વર્ગણાના દરેક સ્કંધમાં રહેલ પરમાણુ આવલિકાના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલ સમય પ્રમાણ અસંખ્યથી ગુણિત છે. (25) ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણા : ઉત્કૃષ્ટ સૂક્ષ્મનિગોદ વર્ગણાના દરેક સ્કંધમાં રહેલા પરમાણુમાં 1 પરમાણુ ઉમેરતા જે આવે તેટલા પરમાણુવાળા સ્કંધોની જઘન્ય ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણા છે. ત્યાર પછી ઉત્કૃષ્ટ ચતુર્થ ધ્રુવન્ય વર્ગણા સુધી એકોત્તરવૃદ્ધિવાળા પરમાણુવાળા સ્કંધોની વર્ગણાઓ છે. જધન્ય ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણાના દરેક સ્કંધમાં રહેલ પરમાણુને પ્રતરના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલ અસંખ્ય શ્રેણિઓના આકાશપ્રદેશોથી ગુણતા જે આવે તેટલા પરમાણુવાળા સ્કંધોની ઉત્કૃષ્ટ ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણા છે. આ વર્ગણાઓ લોકમાં ક્યારેય હોતી નથી. તેથી શૂન્ય છે. પૂર્વે કહેલી પ્રથમ-દ્વિતીય-તૃતીય ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણાઓની અપેક્ષાએ આ ચતુર્થ છે. (26) અચિત્તમહાત્કંધ વર્ગણા : ઉત્કૃષ્ટ ચતુર્થ ધ્રુવશૂન્ય વર્ગણાના દરેક સ્કંધમાં રહેલા પરમાણુમાં 1 પરમાણુ ઉમેરતા જે આવે તેટલા પરમાણુવાળા સ્કંધોની જઘન્ય અચિત્તમહાત્કંધ વર્ગણા છે. ત્યાર પછી ઉત્કૃષ્ટ અચિત્તમહાત્કંધ વર્ગણા સુધી એકોત્તરવૃદ્ધિવાળા પરમાણુવાળા સ્કંધોની વર્ગણાઓ છે. જઘન્ય અચિત્તમહાત્કંધ
