________________ અંતઃકરણ એટલે મિથ્યાત્વના દળિયાને ઉપશમાવી દીધાં. યથા પ્રવૃત્તિકરણમાં જે વિશુદ્ધિ હતી તેના કરતા અનંતગણી વિશુદ્ધિ આવે. આખા ભવચક્રમાં વીર્ય ક્યારેય ઉલ્લસિત થયું ન હતું તેવો ઉલ્લાસ થાય. અનિવૃત્તિકરણમાં અધ્યવસાય એકસરખા ચાલે. સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થયા પછી આત્મા અપૂર્વ આનંદને પ્રાપ્ત કરે છે. હવે તેને પર પુલનું આકર્ષણ રહેતું નથી. યંત્રો–તંત્રો, મંત્રોના ચકડોળે તે ચડતો નથી. સર્વજ્ઞના વચન, એ જ એના માટે શ્રેષ્ઠ યંત્ર-તંત્ર-મંત્ર બની જાય છે. આગમ સૂત્રની રચના 10 થી 14 પૂર્વધર જ કરી શકે. પૂર્વો બધા વિદ્યાઓથી ભરેલા છે. તેને જાણનારા જ આગમની રચના કરે. એટલે તેમાંનું એક પદનું જ્ઞાન પણ ગ્રંથિભેદ-કૃત હોય તો તે કેવળજ્ઞાન અપાવે. ઈક્કો વિ નમુક્કારો - ગ્રંથિભેદ થયેલું જ્ઞાન જોઈએ. 10 થી 14 પૂર્વનું જ્ઞાન નિયમો ગ્રંથિભેદવાળું જ હોય. સંસાર પ્રત્યેનો રુચિ પરિણામ જાય અને આત્માની રુચિ જાગે તો ગ્રંથિભેદ થયો છે એમ સમજવું. ભરત રાજાને એકબાજુ કેવળજ્ઞાનની વાત આવી બીજીબાજુ ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થયાની વાત આવી તો એમણે કેવળજ્ઞાનને પ્રધાનતા આપી, એના પરથી નક્કી થઈ ગયું કે રુચિ ક્યાં હતી? જેને માર્ગનું જ્ઞાન થઈ ગયું હોય તે પછી આડોઅવળો ફંટાશે નહિ. એને દિવ્યચક્ષની પ્રાપ્તિ થઈ ગઈ છે. નિકાચિત કર્મો માર્ગથી ઘસડી નીચે લઈ જાય તો પણ માર્ગ શું છે તેની જાણ છે એટલે માર્ગ પર આવી જાય. અંર્તમુહૂર્તનો જ કાળ સ્પર્શી જાય, આત્માને અનુભવ થાય, ચિત્તની પ્રસન્નતા થાય. જેમ કોઈ પ્રેમી હોય એને વર્ષો પછી પ્રેમિકા મળવાની હોય ત્યારે એને જે આનંદ થાય તેવો આનંદ ચરમાવર્તિમાં આવતા થાય. સમક્તિ પામતાં જીવને જેમ પ્રેમીને જુવે ને જે આનંદ આવે તેવો આનંદ થાય. ચારિત્ર પામતાં જીવને જેમ પ્રેમી-પ્રેમિકાને ભેટે ત્યારે જે આનંદ આવે એવો આનંદ જ્ઞાનસાર-૨ || 93
