________________ તો જ સાર્થક છે. મુનિ માટે જ આ બધું બતાવ્યું છે. દેશવિરત માટે તો અત્યંત અલ્પ સમય ઘટે. કારણ તે સંસારમાં છે માટે તેને કોઈને કોઈ પ્રશ્ન ઊભો જ છે. જ્યારે મુનિ બધું છોડીને આવ્યો છે માટે તેના માટે હવે સાધ્ય આ જ છે. * મુનિની મર્યાદા શું? મુનિએ સદા જ્ઞાનરૂપી મર્યાદામાં જ રહેવાનું છે. સાધુયોગ એ માત્ર જ્ઞાનયોગ જ છે. માત્ર ઉપયોગની જ સાધના કરવાની છે.યોગમાંથી છૂટી ઉપયોગની સાધના કરવાની છે. સાધુએ માત્ર જ્ઞાન સ્થિતિમાં જ રહેવાનું છે. આવું પાળનારા માટે જ શાસન છે. પરિણામે બંધ-ઉપયોગ નિર્જરા, યોગ એ મારો સ્વભાવ નહીં, ઉપયોગ એ જ મારો સ્વભાવ. જે સાધના મોક્ષ સાથે જોડી આપે તે યોગ. યોગમાં રહીને અયોગીપણાની સાધના કરી કેટલાય જીવો કેવળજ્ઞાનને પામી ગયા. * મુનિની પ્રધાન સાધના શું? જ્ઞાનમાં ઉપયોગ. મુનિએ સવારે પ્રતિક્રમણ પડિલેહણાદિ ક્રિયા કર્યા પછી સૂર્યોદયથી પ્રથમ ઉપયોગનો કાઉસગ્ન કરવા પૂર્વક સાધનાનો પ્રારંભ કરવાનો છે. જો થોડો ઉપયોગ મૂકે તો આખો દિવસ ગમે તે યોગમાં હોય તો ય તે નિર્જરા જ કરતો હોય. જો ઉપયોગની શુદ્ધિ હોય તો મુનિ આનંદની સંતોષની અનુભૂતિ કર્યા જ કરે. જે સ્વ આત્મ દ્રવ્ય - ગુણ - પર્યાયમાં ઉપયોગ મૂકે તે ઉપયોગ શુદ્ધિમાં જઈ શકે છે. જો સ્વમાં ન હોય અને પરમાં હોય તો ઉપયોગ શુદ્ધિ ન કહેવાય. ઉપયોગ ત્યારે જ શુદ્ધ કહેવાય જ્યારે જ્ઞાન પોતાનું કાર્ય કરે. પરનો પ્રકાશ કરે અને સ્વનો પ્રકાશ ન કરે તો જ્ઞાન પોતાનું કાર્ય કરતું નથી. આપણે ત્યાં સાધુઓએ આ જ પ્રક્રિયા કરવાની છે. સ્વમાં જવાનું છે પણ તે હાલમાં છૂટી ગઈ છે. જીવ વિચારને નવતત્ત્વ જાણવાના શા માટે છે? સ્વ જીવનાં સ્વભાવને સ્વરૂપને સમજી તે પ્રમાણે જીવનમાં આદરવાના છે. આ નિશ્ચય કેટલાને થયો? મુમુક્ષુ આત્માને શરૂઆતમાં જ આ ભણાવીને નિશ્ચય કરાવી દેવાનો છે તે નિશ્ચય માર્ગ તો આજે આખો ઊડી ગયો છે. જીવના ભેદ કડકડાટ આવડે છે પણ જીવને શિવ માની તેની જોડે કેવો વ્યવહાર કરવાનો જ્ઞાનસાર-૨ || દર