________________ આત્મરમણતામાં જ રહે છે. કારણ આ બધું બહાર ચાલે છે, આત્મામાં કાંઈ જ થતું નથી. માત્ર શેયરૂપે જ જુવે છે. પરિષહ સહનાદિક પરમારા, એ હૈ સબ વ્યવહારા, નિશ્ચય નિજગુણકરણ ઉદારા, લહત ઉત્તમ ભવ પારા. કોઈ આપણને કંઈ કહી જાય તો આપણે તેને કઈ ન કહીએ અને માનીએ કે મેં કેટલું સહન કર્યું? એ આપણી સમતા નથી. કોઈ કાંઈ કહે ત્યારે મનને સમજાવવાનું કે એ એનું કામ કરે, હું મારું કામ કરું. એણે શું કહ્યું તે મને જાણ નથી, કોઈ વિકલ્પ પણ ન કરે તે સહન કર્યું કહેવાય. પણ આપણે તો સંકલ્પ વિકલ્પોમાં રહીએ તો સમતા ક્યાં? જેઓને આત્માના ગુણો સિવાય બીજે ક્યાંય ડૂબવા જેવું લાગતું નથી એ આનંદમાં જ ઝીલે. જેઓને આત્માના આનંદનો અવબોધ થયો છે અને હવે જેને એમાં રસ જાગી ગયો છે તેવા આત્માને બાકી બધું પર - પર - પર જ લાગે છે, પીડાકારક લાગે છે. પરને જ્યારે પોતાની માનીએ છીએ પછી તે વસ્તુ કે વ્યક્તિ ગમે તેટલી દૂર હશે તો પીડા આપશે જ. કેમ કે મારાપણાની બુદ્ધિ તેમાં પ્રગટી પરને પર માનશું ત્યારે આપણે આપણા સ્વભાવમાં હોવાથી તે આપણને પીડા આપનાર બનતું નથી. સનતુ ચક્રવર્તીએ રોગોને પર માન્યા અને આત્મગુણોમાં રમણતા કેળવી માટે રોગો પણ એમનું કંઈ બગાડી શક્યા નહિ. આમ જ્ઞાન જ્યારે પ્રતીતિના સ્તર પર થાય છે ત્યારે તેની રુચિ તેમાં જ પ્રગટે છે ત્યારે તેને બીજા રસો નિરસ લાગે છે અને તેની અંતરખોજ શરૂ થઈ જાય છે. એક ગ્રંથ બરાબર સમજવો હોય તો તેને 7 વાર વાંચવો એમ પૂ. રામચંદ્રસૂરિ મહારાજ કહેતા હતા કેમ કે તેમાં અનુપ્રેક્ષા પણ થાય. આત્મામાં અંતરખોજ શરૂ થાય એટલે આત્મામાં મોટામાં મોટી સિદ્ધિ એ પ્રગટ થાય કે આત્મા સર્વજ્ઞ સિવાય કોઈદષ્ટિને પકડવા તૈયાર ન થાય. જ્ઞાનસાર–૨ // 34
