________________ આત્માને જ્યારે સમ્યગદર્શનનો લાભથતો હોય તે વખતે પોતે નિર્ણય કર્યો છે કે હું વર્તમાનમાં રૂપની સાથે જોડાયેલો છું - હવે તે રૂપથી મારે છૂટા થઈ જવાનું છે. તત વીર્ય પરિણામ પ્રગટ થાય ને અરૂપીપણાનો અનુભવ થાય.જેને આનો નિર્ણય નથી થયો તે રૂપને સુધારવા જાય છે. હું કાળો થયોપાતળો થયો -જાડો થયો વિગેરે વિકલ્પોમાંચડે. બહારની નોંધ તરત લેવાય છે, અંદરની નોંધ લેવાતી નથી. નિર્ધાર થયા પછી પ્રયત્ન શરૂ કરે અને પૂર્ણ પ્રાપ્તિ થાય ત્યારે તે પરમાત્મા બને છે. સ્વભાવથી પૂર્ણ થાય તેને કેવલી ભગવંત કહેવાય અને સ્વરૂપથી પૂર્ણ થાય તેને સિદ્ધ ભગવંત કહેવાય. સાધનામાં પ્રથમ સ્વરૂપથી પૂર્ણતાનો નિર્ધાર કેવલીનાં વચનનાં આધારે થઈ જાય તો જ આત્મા સ્થિર થઈશકે. સ્વરૂપનું આલંબન પકડીને સ્વભાવમય બનવાનું છે. સ્વભાવમાં બાધક મોહનો પરિણામ છે. મોહ રૂપને - આકારને બહારની વસ્તુને પકડે છે. તેથી આપણે સ્વભાવમાં સ્થિર રહી શકતા નથી. ઉત્તરાધ્યયનમાં કહ્યું છે કે—કામ એ શલ્ય સમાન છે. આશીવિષ સર્પનાં ઝેર સમાન છે. તેથી આત્મામાંઆકૂળતા–વ્યાકૂળતા–ઉદ્વિગ્નતાવિ. પરિણામો પેદા થાય છે. વિણ ખાધ - વિણ ભોગવે અર્થાતુ ન ખાવા છતાં પણ ખાવા-પીવાનાં પરિણામથી આત્મા દુર્ગતિમાં ચાલ્યો જાય છે. દા.ત. તંદુલિયો મત્સ્ય. મોહનાં પરિણામથી માછલાને ખાવાના થયેલા અભિલાષ માત્રથી તે ૭મી નરકમાં ગયો. સુધાવેદનીયનો ઉદય થયો ને વાપર્યું તો તે દ્રવ્ય પીડાનું શમન થયું. 'હાશ' થાય તો મોહનો પરિણામ છે. - તેમ ન થવું જોઈએ. પશ્ચાતાપનો ભાવ થવો જોઈએ કે ખાવાનો તારો સ્વભાવ નથી, ખાવું પડ્યું એ તારા પાપનો ઉદય થયો. જ્ઞાનસાર-૨ // 221
