________________ ધનને પેદા કરવાના ઉપાયો પૂછશે. તેના માટે તે કૂવાઓમાં પ્રવેશ કરશે. પૂર્વના કાળમાં સુવર્ણરસથી ભરેલા કૂવાઓ હતા. રત્નોની સુવર્ણની ખાણોમાં જશે. ગુફાઓમાં જશે. વહાણમાં બેસીને બધા જ પ્રિયપાત્રોને છોડી વર્ષોના વર્ષો સુધી જગતમાં ફરશે. એને ફરવામાં કોઈ વિકલ્પ નથી પણ ધર્મમાં પૌષધ કરતો હશે તો સત્તર વિકલ્પો કરશે. જીવ સંસારમાં મિથ્યાભ્રાંતિના કારણે રખડે છે. જીવ નાશવંતને સ્વીકારીને કર્મોના થોકબાંધે છે અને પોતાના શાશ્વત–આનંદના ધામ સ્વરૂપ આત્માને ભૂલી જાય છે. આથી ચોરાશીના ચક્કરમાં તેનું ભ્રમણ ચાલ્યા જ કરે છે અને અનંત યાતનાઓને ભોગવે છે. માટે હે જીવ! તું જાગ તારા સ્વભાવ અને સ્વરૂપને ઓળખ તે મય બને તો વિભાવમાંથી છૂટી આત્મકલ્યાણને સાધી શકીશ. અહીં રાગને આગ અને સર્પનાવિષની એમ બે ઉપમાઓ આપી છે. રાગ આત્મામાં પ્રસરી જાય તો વ્યાકૂળતા પેદા કરે છે. આત્માની પ્રશાંતતા લૂંટાઈ જાય છે. રાગરૂપી સર્પથી દસાયેલો આત્મા જગતમાં ભમ્યા કરે છે. જગતની વસ્તુઓથી પોતાનું હિત થાય છે એમ અહિતમાંહિતની બુદ્ધિ કરે છે. જગત ઉપર ઉપકાર કરવાના સ્વભાવવાળા તીર્થંકર પરમાત્માની વાણીનું જે આત્મા શ્રવણ કરે છે તેને સમતારૂપી ધનની પ્રાપ્તિ થાય છે અને પોતાના સ્વરૂપના આનંદને ભોગવવા સમર્થ બને છે. પરમાત્માની વાણી દ્વારા મિથ્યાત્વરૂપ ઝેર નિચોવાઈ જાય છે અને સમ્યક દર્શનની પ્રાપ્તિ થાય છે. તે જીવને પરમાં હેયબુધ્ધિ આવી જાય છે. જિનવાણી આત્માના સ્વભાવને પ્રાપ્ત કરાવવાનું કાર્ય કરે છે. જો જીવ તેને આદરે તો અવશ્યમેવ સ્વાત્માનું કલ્યાણ સાધી શકે છે અને આત્મવીર્યને પરભાવમાં જતું અટકાવી શકે છે. મિથ્યાત્વ–પરમાં સુખની માન્યતા ઊભી કરે ચારિત્ર મોહનીય–પરને ભોગવવામાં સુખની બુદ્ધિ ઉત્પન કરે જ્ઞાનસાર-૨ || 190
