________________ અવબોધવાળું જ્ઞાન, સ્વગુણ રુચિરૂપ સમ્યકત્વ, સ્થિરતારૂપ શીલ તે જ ધ્યાન, ઇચ્છારોધ રૂપ તપ હોવા જોઈએ. જે જે સ્વભાવ અને સ્વરૂપ નથી અર્થાત્ જે પોતાનું નથી તેને મેળ વવાનો ભાવ તે ભવની ઈચ્છા છે. જે સ્વરૂપે હું નથી તે સ્વરૂપને છોડી દેવાનું છે. વિભાવને છોડી સ્વભાવમાં લીન થવાનું છે. આવા પ્રકારની રત્નત્રયી ગુણરૂપ તત્ત્વને પમાડે વિપરીતતાને દૂર કરે છે ત્યારે તે નિરાવરણ એવા કેવળજ્ઞાન રૂપ ગુણની પ્રાપ્તિ કરે છે. સાધુને તે ગુણ સમતા ગુણની પ્રાપ્તિથી જ થાય છે. તેના વિના પ્રાપ્ત ન થાય. રત્નાત્રયીની એકતાથી જ આત્મા પૂર્ણતાને પામી શકે છે. સમગ્ર જીવરાશિ વિશે સમદષ્ટિથી જોવાનો પરિણામ આવે પછી જ જ્ઞાનવિશુદ્ધ બને. સંપૂર્ણ કષાયનો અભાવ થાય ત્યારે જ આત્મામાં યથાખ્યાત ચારિત્ર આવે. ૧રમે–૧૩મે ગુણઠાણે સંપૂર્ણ યથાખ્યાતચારિત્ર હોય છે. પૂર્ણ વીતરાગદશાને પ્રાપ્ત કરે છે. કેવળજ્ઞાન પ્રગટ થવામાં નજીકનું કારણ સમતા છે. પમા ગુણઠાણે સમતાના અંકુર ફૂટે, ૭મે સમતા સિદ્ધ થાય, 8 મે ક્ષપક શ્રેણિ માંડે, ૯મે લોભસિવાયના તમામ કષાયો ક્ષય પામે છે. ૧૦માના અંતે લોભ જાય ત્યાં સુધી વીતરાગતા પ્રાપ્ત થતી નથી. 10 મે શક્તિહીન થયેલો અને જાયક શ્રેણીમાં વીર્ય દ્વારા ટુકડા કરતાં સંપૂર્ણ ક્ષય કરે ત્યારે નિર્વિકલ્પ સ્થિતિ રૂપે પામે તે વખતે અભેદ રત્નત્રયીની પરિણતિ હોય છે. અર્થાત્ જે પ્રમાણે જાણે તે પ્રમાણે સ્વીકારે અને તે જ પ્રમાણે વર્તે તો અભેદ રત્નત્રયી રૂપ યથાખ્યાત ભાવિકચારિત્ર પામે. 11 મે ઉપશમ અને ૧ર મે ક્ષાયિક વીતરાગતા પ્રગટ થાય. ૭મે અભેદ રત્નત્રયીનો આરંભ થાય અને જો તે ટકી જાય - 8 સમયથી અધિક રહે તો શ્રેણિ માંડે. સમ્યત્વ સહિત સમતાયુકત જ્ઞાની જે પ્રાપ્ત કરે છે તે બીજા પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. તે ૪થાથી ૭મા ગુણ વાળા ઘણા જીવો છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 19
