________________ સંકલ્પો પણ પ્રશસ્ત મોહદશા હોવાથી અને હેય છે તો પણ અશુભ સંકલ્પોને ટાળવા માટે શુભ સંકલ્પો પૂર્વકાળમાં આદરવા પડે છે. જેમ જેમ શુભ સંકલ્પો દ્વારા અશુભ સંકલ્પોનું વારણ થતું જાય છે તેમ તેમ અંતે શુભ સંકલ્પોને પણ ત્યજીને નિર્વિકલ્પદશા= પરમ સમાધિ પ્રાપ્ત કરવાની હોય છે. અહીં મુક્તિમાર્ગનો હાલ સાધના કાળ હોવાથી શુભ સંકલ્પો કરવા દ્વારા અશુભ સંકલ્પો દૂર કરવાનું કામ પ્રથમ કરાય છે. ગાથા -4: ધ્યાનવૃષ્ટઈયાનધાર, શમપૂરે પ્રસર્પતિ ! વિકારતીરવૃક્ષાણાં, મૂલાત્મૂલન ભવેત્ // 4 | ગાથાર્થઃ ધ્યાનરૂપી વૃષ્ટિથી દયારૂપ નદીનું શમરૂપ પૂર વધે છે ત્યારે વિકારરૂપ કાંઠાના વૃક્ષોનું મૂળથી ઉમૂલન થઈ જાય છે. દયારૂપી નદીમાં ધ્યાનરૂપી વૃષ્ટિ થાય તો સમતારૂપી પૂર આવે. તો તે કિનારા પર રહેલાં વિકારરૂપી મૂળિયાને ઉખેડીને ફેંકી દે છે. અહીં ધ્યાનનું મહત્ત્વ બતાવ્યું છે. ધ્યાન વિના સમતા પ્રગટતી નથી 4 પ્રકારના ધ્યાન ચાર પ્રકારના ધ્યાન છે. આર્ત-રૌદ્ર-ધર્મ-શુકલ ધ્યાન. આર્ત-રૌદ્રધ્યાન સમતાના નાશક છે. અહીં ધર્મધ્યાન અને શુકલ ધ્યાન લેવાના છે. ચિત્ત જ્યારે અંતર્મુહૂર્ત કાળ સુધી એકાગ્ર થઈ જાય ત્યારે તે ધ્યાન કહેવાય છે. જ્યારેજિન–ક્વલીભગવંતનું ધ્યાનયોગનિરોધરૂપહોય છે. છવાસ્થોને અંતર્મુહૂર્તથી વધારે ધ્યાન રહી શકતું નથી. ધર્મધ્યાનમાં દેવ-ગુરુને ધર્મના સ્વરૂપને પકડવાનું છે. તો તે તત્ત્વ સ્વરૂપથી પકડાય. ધર્મ તત્ત્વથી ગુણને પકડવાના છે. દેવ-ગુરુ અનાદિકાળથી મળ્યા પણ ફળ્યા કેમ નહિ? કારણ કે દષ્ટિ તત્ત્વમય બની નહિ. સાક્ષાત અરિહંત મળ્યા છતાં પણ ફળ્યાં નહિ. દેવ-ગુરુ આપણને મળી ગયાં તેમની જ્ઞાનસાર-૨ // ૧પર
