________________ જગતના સર્વ જીવોને સમાન દષ્ટિથી જુઓ એ જ તમારું સાચું સામાયિક છે. સામાયિક ભાવ પ્રગટ કરવા માટે જડવસ્તુ પ્રત્યે સમાન પરિણામ લાવવો જરૂરી છે, તો જ જીવ પ્રત્યે સમાન ભાવ આવશે. જડ પ્રત્યેનો રાગ જીવ પ્રત્યેષરૂપે અસમાનભાવ પ્રગટાવે છે. માટે જડ પ્રત્યે ઉદાસીનરૂપે સમાનભાવ કેળવવો જ રહ્યો. તેમાં જે સુખબુદ્ધિનો ભ્રમ થયો છે, તદ્ગત મતિ થઈ ગઈ છે તે દૂર થાય. જૈન શાસનનું અંતિમ લક્ષ્ય (= સાધ્ય) એ જ છે કે તમામ જીવોને સમાન દષ્ટિથી જોવા. ત્યારે જ શુદ્ધ સામાયિક પરિણામ પ્રગટ થાય. તે પરિણામ લાવવા માટે જડ પ્રત્યે સમાન પરિણામ લાવવો જરૂરી છે. આખું જગત માત્ર પરમાણુઓનો ઢગલો જ છે. પરમાણુઓના પરિવર્તન સિવાય કાંઈ જ નથી. જો આ સમજે તો રાગાદિ પરિણામ છૂટે, એટલે દ્વેષ જાય. તો જ જીવ દ્રવ્ય પ્રત્યે અભેદભાવ પ્રગટશે. જીવતા જીવની સાથે આપણો વ્યવહાર કેવો? જે જીવ સિદ્ધ સ્વરૂપે છે. તેની સાથે કેવો વ્યવહાર કરવો જોઈએ? જીવની અંદર ખોળિયાને ન જોતાં, જીવ જોવો. જીવમાં જીવત્વનું દર્શન થાય અને જડમાં જડત્વનું દર્શન ન થાય ત્યાં સુધી જીવન જીવ્યા ન કહેવાય. બેઈદ્રિય, તેઈદ્રિય, ચઉરિંદ્રિય જીવોને ઉપદ્રવના કારણ રૂપે જોઈએ છીએ માટે તેમના પ્રત્યે હલકી દૃષ્ટિ બંધાશે. કર્મ બંધ નીચ કોટિનો બંધાશે. તેમ જીવોને ત્રાસ આપો તો ઉપદ્રવ વધારે થાય. જીવદયાના પરિણામ ગયા. 35 વર્ષ પહેલા મચ્છરદાની વાળો સાધુ કોઈક મળે, અત્યારે મચ્છરદાની વિનાનો પ્રાયઃ કોઈક મળે. સામાયિકમાં દયાનો પરિણામ સતત ચાલતો હોય. એ જીવદયાનું પાલન વધારે કરે. આપણે શક્યનું પાલન કરવાનું છે, અશક્યમાં પશ્ચાતાપ કરવાનો છે. આપણે શક્ય છે એનું પાલન કરતા નથી તો અશક્યની વાત જ ક્યાં આવે? જ્ઞાનસાર–૨ || ૧૩ર
