________________ થાય છે. પરમાત્માની કૃપાથી સંસાર સારી રીતે ચાલે છે એ માન્યતા ખોટી છે. પરમાત્મા પોતાના જેવા જ જગતના જીવોને બનાવે છે. તેના બદલે ઉપરોક્ત વિચારવું એ મિથ્યાત્વ છે. સંસાર વિસર્જનના બદલે સંસારના સર્જનનું કાર્ય થઈ રહ્યું છે. આત્મા અચરમાવર્તામાં રોગી જ છે, એને ઔદયિક ભાવ જ ગમે. જ્યારે ચરમાવર્તમાં આવશે, કર્મની લઘુતા થશે ત્યારે ધર્મ શું છે? એ સમજાશે. ઔચિત્યપૂર્વકનો વ્યવહાર ક્યારે બને? વ્યવહાર સંપૂર્ણ હય લાગવો જોઈએ. આત્માની શુદ્ધ દશા વિનાનું બધું હેય છે. આ માન્યતા શુદ્ધ કરો. જેટલી જરૂર હોય એટલો વ્યવહાર કરો. તાકાત હોય તો બધો વ્યવહાર છોડી દેવાનો છે. જ્યાં સુધી કેવળજ્ઞાન પ્રગટ ન થાય ત્યાં સુધી અપ્પાણે વોસિરામિ. પહેલાં ગુપ્તિમાં આવવાનું, ન રહેવાય તો સમિતિમાં આવવાનું સાધુપણામાંનઅવાય તો દેશવિરતિમાં આવો પણ કારણ વગરનો વ્યવહાર ન હોય. કોઈને પીડા ન આપવી હોય તો સર્વવિરતિ સ્વીકારવાની. નહિ તો વ્રત લઈ પીડા આપવાનું બંધ કરો. ભાવના એ કરવાની કે કોઈપણ જીવ પીડા ન પામો પણ આનંદ પામો. સાધુપણું લેવાથી આ ભાવના સાર્થક થાય. પૂર્ણતા પામવાનું લક્ષ = સાધ્ય ચોખ્ખું હોવું જોઈએ. ઉચિત વ્યવહાર જ કરવાનો, અધિક ન કરાય. સર્વજ્ઞના વચનોને પકડવાથી મૈચાદિ ભાવ પ્રગટ થાય. તત્ત્વથી જીવનું સ્વરૂપ જાણ્યા પછી જ ઔચિત્ય વ્યવહાર આવે. જીવે જીવ પર શું ઉપકાર કરવાનો? આપણા આત્માને પીડા આપવાનું બંધ કરવાનું. આ જ ઉપકાર છે. જો બીજા આત્માને પીડા ન આપે તો જ પોતે પીડાથી મુક્ત થાય.બીજાને પીડા આપે તો પોતે પીડા વગર ન રહી શકે. જીવ પ્રત્યેની દષ્ટિ નથી તો અધ્યાત્મ નથી. પહેલા અધ્યાત્મ પ્રગટ કરવાનો છે પછી આત્મદષ્ટિથી જોવાનો પ્રયાસ કરવો પડે. ભાવના યોગ - અનિત્યાદિ બાર ભાવનાઓ વડે સર્વ પ્રકારના પરભાવોને ક્ષણભંગુર અસાર સમજીને આત્મગુણોનો અનુભવ કરવા રૂપ જ્ઞાનસાર-૨ // 116
