Page Text
________________ બનવાનો આત્માનો સ્વભાવ છે. આથી જો સ્વના સ્વભાવને પકડે તો શુદ્ધ જ્ઞાન થાય. પણ જો જ્ઞાન પરમાં ભળે - તેમાં જો મોહ ભળે તો તે અશુદ્ધ થયેલું જ્ઞાન આત્મામાં વિકલ્પોની જાળો ઊભી કરે. વિકલ્પો થવાથી ચિત્ત વિભ્રમ થાય અર્થાત્ ચકડોળે ચડે છે. આથી સર્વજ્ઞની દષ્ટિ પ્રમાણે જ્ઞાન થતું નથી. જેટલા અંશે મિથ્યાત્વ એટલા અંશે વિશ્વમ ઊભા થાય, તેટલા અંશે આત્મવીર્ય પણ અસ્થિર થાય. - સમતામાં પ્રધાન કારણ જ્ઞાન છે. સમ્યકજ્ઞાનથી શુદ્ધ એવું જે જ્ઞાન છે તે જ આ બ્રમોમાંથી આત્માને બહાર કાઢે.ચિત્તની અસ્થિરતા માન્યતા સંબંધી છે. સર્વજ્ઞની દષ્ટિમાં જે હેય છેતેમિથ્યાદષ્ટિને ઉપાદેય લાગે છે. માટે માન્યતા સંબંધી અસ્થિરતા થાય છે. વસ્તુ મેળવવી રુચિનો પરિણામ છે. પણ તે પર વસ્તુને મેળવવાની ગતિવાળી ચિત્તવૃત્તિ હોય તો તે અનંતાનુબંધી કષાયના ઉદયથી થાય છે. આ મેળવવું એ ચારિત્ર મોહનીયનો પરિણામ છે. મિથ્યાત્વીને આત્મગુણો સિવાયનું બધું જ ઉપાદેય લાગે, સમ્યક દૃષ્ટિને આત્મગુણો જ ઉપાદેય લાગે. જેમ ડુક્કરને વિષ્ટા ઉપાદેય લાગે અને બીજાને વિષ્ટા હેય લાગે. પર વસ્તુને મેળવવાની સતત ઈચ્છા તે આર્તધ્યાન અને તેના અટકે તો રૌદ્ધ પરિણામને ખેંચી લાવે. સમ્યક દષ્ટિ મૂળિયાને જ પકડે. તેને મિથ્યાત્વ સહિત વિષય-કષાયોની પરવશતા હેય લાગે. અનંતાનુબંધીનો પરિણામ આત્માને અસ્થિર કરે છે. પરવસ્તુ મેળવવી એ જ એના જીવનનું સાધ્ય બની જાય છે. જે રૌદ્ર પરિણામને ખેંચી લાવે છે. આ બધા મિથ્યા પરિણામોથી બચવા સમતા સ્વભાવ સ્થિરતા જરૂરી છે. તે માટે નિર્મળ જ્ઞાનમાં સ્થિરતા જરૂરી. તે માટે સર્વજ્ઞ વચનની ઉપાદેયતા જરૂરી તો મોહનો વિગમ થયા વિના ન રહે. જેમાં મોહનો પરિણામ છે તેમાં તેને ઉપાદેય બુદ્ધિ થવાથી વિષયનો વ્યાપ વધે છે તેથી તે પરિગ્રહનું બંધનનું પરિણામ ન કરી શકે. તેને માટે દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ –ભાવ પ્રતિબંધવાળા બની જાય. મિથ્યાત્વ અને મોહના કારણે આત્માનો જ્ઞાનસાર-૨ // 104
| SR No. | 032777 |
| Book Title | Gyansara Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijayravishekharsuri |
| Publisher | Sacchidanand Gyanvardhak Trust |
| Publication Year | 2016 |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 19 MB |