________________ શ્રેણિક મહારાજા ૪થા ગુણઠાણે છે. પુત્ર કોણિક મારી નાંખવા આવે છે ત્યારે પુત્ર મને મારવા આવી રહ્યો છે એમ સમજી એને પિતૃહત્યાનું પાપન લાગે માટે પોતે હીરો ચૂસીને મરણ પામે છે. સમ્યક દૃષ્ટિ આત્મા દુશ્મનનું પણ બુરું ન ચિંતવે. પણ સમ્યમ્ દષ્ટિને અવિરતિનો ઉદય હોવાથી શ્રેણિક રાજાને અણસણનો ભાવ ન થવાથી અપ્રાણ વોસિરામિ ન કર્યું. પ્રદેશી રાજાને પત્નીએ ઝેર આપ્યું. તે દેશવિરતિધર હોવાથી પાંચમે ગુણઠાણે છે. તેથી તરત અણસણ કર્યું. સર્વ જીવરાશિની સાથે ક્ષમાપના કરી લીધી. અહીં શમ એટલેમિથ્યાત્વ અને ચાર અનંતાનુબંધીનો ઉપશમ લેવાનો છે. ક્ષયોપથમિકમાં પણ મિથ્યાત્વ ઉપશમ છે તે ઉપાદેય છે. તે જીવને ગુણ તરફ લઈ જાય છે. કેમ કે ઉદયમાં આવતા કર્મોનો ક્ષય અને મિથ્યાત્વનો ઉપશમ હોવાથી એટલે કે મિથ્યાત્વ વર્તમાનમાં નહીં હોવાથી જીવ સ્વભાવ તરફ આગળ વધી શકે છે. ઉપશમ સમ્યકત્વ અંતર્મુહૂર્ત કાળ રહે. ત્યારે નિર્મળ સમ્યકત્વના પરિણામો આવે. પડવાનો છે પણ અર્નમુહૂર્ત કાળ વિરાગદશાના આનંદને પ્રાપ્ત કરે છે. ૧૧મું ગુણસ્થાનકે સંપૂર્ણ મોહનો ઉપશમ છે તેથી વિતરાગ દશાને અર્નમુહૂત કાળ અનુભવે પછી પડે. સમકિતના પાંચ લક્ષણમાં જે શમ છે તે મિથ્યાત્વના ઉપશમનો પરિણામ છે અને અનંતાનુબંધીનો તે ઉપશમ છે. મમષ્ણ શેઠ ધન નથી મેળવતો ત્યારે પણ ધન મેળવવા જેવું લાગે છે અને સમ્યકદષ્ટિ ધન મેળવતો હોય ત્યારે પણ તેને ધન હેય લાગે છે. વસ્તુ મેળવવા જેવી છે, મેળવવી જોઈએ તે મિથ્યાત્વનો પરિણામ છે. વસ્તુ પ્રત્યે આદરનો પરિણામ છે ત્યાં લોભનો પરિણામ ચાલુ જ છે. તો સમતા ક્યાં રહી? આત્માના પરિણામ પર બંધનો આધાર આત્માના પરિણામ કેવાં છે? તેના પર જ બધો બંધનો આધાર છે. જ્ઞાનસાર-૨ // 102
