________________ પ્રયાણ: સાધનાની દિશા ભણી વસ્તુ એકઃ એંગલ અનેક એક નદીના કાંઠે, એક રૂપવતી નારીને અલંકારથી મંડિત મૃતદેહ પડેલ હતો. નદીએ અહીં સુધી તાણું લાવી ફેંકી દીધેલ. ડી વાર પછી એક સેની આવે છે. એની નજર જાય છે શબ પરના સુવર્ણના અલંકાર પર. “કેવા સરસ દાગીનાઓ !" એની સૃષ્ટિમાં સુવર્ણનું જ મહત્ત્વ હતું. સેનીની વિદાય પછી આવ્યા એક ચગી. મૃતદેહને. જોઈ ગી વિચારે છેઃ આહ! જીવન કેવું ક્ષણ ભંગુર છે! ધર્મશાસ્ત્રોની વાત કેટલી સાચી છે કે, ધર્મમાં એક ક્ષણનો પણ પ્રમાદ ન કરવો જોઈએ. મૃતદેહને જોઈને અપ્રમાદનાં બેધપાઠને તાજો કરનાર ભેગી જ જાગૃત છે. બાકી, જાગતે કહેવાતે પણ પ્રમાદી ઊંઘતે જ છે. યેગીની વિદાય પછી આ એક કામી પુરુષ. Sex સિવાયની દુનિયા જેની નજરથી ઓઝલ હતી તે પુરુષ, સ્ત્રીના દેહને એણે ભાગ્ય સ્વરૂપે જ જે. ગી માત્ર મૃતદેહને જ જેઈને નહિ, જીવંત દેહને જોઈને પણ અનિત્ય ભાવનાને વિચાર મનમાં આણી શકે છે. મહેલમાં અને ઈંટ-મટેડાને ઢગલામાં રજ માત્ર ફરક ન જેનાર પરિવર્તનથી ગભરાતે નથી. ધૂળે વાળ જોઈ વૈરાગ્ય આવે? પહેલાના ઘણા રાજાઓની વાતમાં આ પ્રસંગ.
