________________ 106 જ્ઞાન સાથે પ્રવચનમાળા-૨ પણ બહારની દુનિયાને નિયમ અને અંદરની દુનિયાને નિયમ ભિન્ન છે, અલગ છે. બહારની દુનિયામાં વધુ પડતે ફેલાવ એ જ અંદરની દુનિયામાં પ્રવેશવાની અગ્યતા. NO ADMISSIONનું બેડું લાગી ગયું! એટલે કહ્યું : બહારની પ્રવૃત્તિ પર રોક લગાવે. બહિયત્રાને સ્થાને અન્તર્યાત્રા પ્રારંભવી છે હવે. અંદરની યાત્રા એટલે અપ્રમાદની યાત્રા. અન્તર્યાત્રાનું બીજું નામ છે જાગૃતિ. ધ્યાનનું ત્રીજું ચરણ છેઃ નિદ્રા પર કાપ. સાધુની દિનચર્યા એટલે અપ્રમાદથી ઠસેઠસ ભરેલું એક જીવન. મુનિની યાત્રા અપ્રમાદની યાત્રા છે. “યા નિશા સર્વભૂતાનાં તસ્યાં જાગતિ સંચમી.” સામાન્ય જનની જે રાત્રી, તે મુનિજનને જાગૃતિકાળ. આ વિધાનને ઊંડા. પર્યેકિટવમાં, પરિપ્રેક્ષ્યમાં સમજવું જોઈશે. રાત્રી અંધકારનું પ્રતિક છે. પ્રમાદ એ અંધકાર છે. સ્વભાવ દશાને છેડીને વિભાવ દશા તરફ. વસ્તુલક્ષિતા તરફ જવું એ પણ ઘર અધારા ભણીની યાત્રા છે. લોકો માટે અંધકારની યાત્રા જ્યાંથી પ્રારંભાય છે, તે જ બિન્દુ પરથી મુનિની પ્રકાશયાત્રા પ્રારંભાય છે.. પદાર્થ એક જ. મેગી માટે એ આત્મચિન્તનને. વિષય હશે. ભેગી માટે એ ભેગનું સાધન હશે.
