Page Text
________________ 188 બંગાળામાં અંગ્રેજનાં પહેલવહેલાં થાણું. સંસ્થાન એવાં હતાં કે દેશી ગવર્નરે તપર પોતાની મરજી પ્રમાણે ચઢાઈ કરી શકે. સને 1686 માં નવાબ શેખાને બંગાળામાં અંગ્રેજની જે કાઠીઓ હતી તે સર્વેને જપ્ત કરવાનો હુકમ કર્યો. હુગલીના વેપારીઓ અને તેમના ઉપરી જોબ ચાર્મીક એ નધન બારા તરફ આ શરે 26 મેલ દૂર આવેલા સુટાનટી ગામમાં ગયા. સુટાનટી એ વેળા પાણીવાળી નીચી જગ્યામાં ગામડું હતું, અને હાલમાં કલકત્તાને ઉત્તર ભણીનો વિભાગ છે. આ ઠેકાણે તેમણે અસલના ફોર્ટ વિલિયમ પથિ નાંખ્યો અને સને 1700 માં ઔરંગજેબ પાદશાહના દીકરા શાહજાદા આઝીમ કનેથી સુટાનટી કલિકટા, અને ગોવિંદપુર એ ત્રણ ગામ વેચાતાં લીધાં, અને તેમને જોડી દઈ હાલનું કલકત્તા બનાવ્યું. મુલકી સત્તામાં કંપની હાથ ઘાલે છે.–મુગલો અને મરાઠાએનો જુલમ ખાળી શકાય તે માટે મુલક મેળવી હિંદમાં પિતાની સત્તા જમાવવાનો એજ સમયે (સને 1988 માં ) કંપનીએ નિઅય કર્યો. એ મતલબથી તેણે હિંદમાં પોતાના નોકરોના વહીવટ માટે નીચલો ઠરાવ મંજૂર કર્યો - આપણું વેપાર વિષે જેટલી કાળજી રાખવી તેટલીજ ઉપજ વધારવા તરફ કાળજી રાખવી; આપણું વેપારને વીસ અકસ્માતથી ખલેલ પહોંચે ત્યારે પણ આપણું બળ એથી જ ટકી રહેશે; એથી કરીને જ આપણે હિંદમાં પ્રજા તરીકે ગઈશું” એજ મતલબથી સર જોન ચાઈલ્ડને ‘હિંદ ગવર્નર જનશ્વ અને દરિઆઈ લશ્કરને સરદાર નીમી તેને સલાહ અથવા લડાઈ કરવાની અને કંપની નાં સંસ્થાનના બચાવ માટે ગોઠવણુ કરવાની કુલ સત્તા આપી. બીજી ઈસ્ટ ઈન્ડિયા કંપનીઓ-પર્ટુગીઝ લેકે કંપની ઊભી કરવાનો કોઈ પણ વખત પ્રયત્ન કર્યો નહતો. પણ પૂર્વ ભણીના દેશો નો વેપાર એકલા રાજાને જ હસ્તક રાખ્યા હતા. અંગ્રેજે પહેલવહેલી ખાનગી કંપની સને 1600 માં સ્થાપી હતી. એની પછી તુ રત સને 162 માં વલંદાએ એક કંપની ઊભી કરી. પણ વલંદાઓ રાજ્યને નામે સંસ્થાનો મેળવ્યાં હતાં, તેથી તેઓ પ્રજાનાં સંરથાનો ગણાય છે, ખાનગી સંસ્થાનો ગણતાં નથી. એમની પછી સો
| SR No. | 032729 |
| Book Title | Hindni Prajano Tunko Itihas |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | W W Hunter, Unknown |
| Publisher | Education Society |
| Publication Year | 1899 |
| Total Pages | 296 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 17 MB |