________________
વિચારસ્વાતંત્ર્યને ઇતિહાસ.
૧૯૯ નક્કી કરી શકાય અને જેમને ઇતિહાસ તરીકે સાચા ઠરાવવાનું અશક્ય થઈ પડે તે વર્ણને ઈતિહાસની દૃષ્ટિએ ભલે અસત્ય હોય છતાં આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિએ ઘણે નિશ્ચિત બોધ દેનારા હોઈ શકે ખરાં.”
સૌથી વધારે પ્રગ૯ભ નિબંધ રેવન્ડ બેડન પેવેલે લખેલો ખ્રિસ્તી ધર્મનાં પ્રમાણને અભ્યાસ સ્ટડિ એવું ધી એવિડન્સીસ એવ ક્રિશ્ચિઆનિટિ” એ નામનો ગ્રંથ હતે. પવેલ સમુત્ક્રાંતિવાદમાં માન, ડારવિનવાદ સ્વીકારત અને ચમત્કારેને અશક્ય લેખતે. ધર્માધ્યક્ષોએ આ ગ્રંથને ધિક્કારી કાઢયો. આ ગ્રંથમાં લેખ આપનારા (contributors) બે ધર્મોપદેશકે ચર્ચામાંથી વેતન લેતા હતા; આથી જે એ વેતનને દુરુપયોગ કરી તેઓ ખ્રિસ્તી ધર્મનું અહિત કરવા પ્રવૃત્ત થાય તે તેમના પર કાયદેસર કામ ચલાવી શકાય એમ હતું, એટલે ૧૮૬૨ ની સાલમાં એ બે ધર્મોપદેશકો પર દાવો મંડાયો અને ખ્રિસ્તી ધર્મ મંડળની કચેરીમાં તેમની તપાસ ચાલી. તપાસમાં કેટલીક બાબતોમાં નિર્દોષ તે કેટલીકમાં ગુન્હેગાર ઠર્યા હોવાથી તેમની પરહિતવૃત્તિ એક વર્ષ માટે બંધ કરવામાં આવી. આથી તેમણે પ્રીવી કાઉન્સીલમાં અપીલ કરી હતી. તે વખતના ઊંડ ચેન્સેલર લૈર્ડ વેસ્ટબેરીએ પ્રીવી કાઉન્સીલની ન્યાય સમિતિ તરફથી ચુકાદો આપ્યો તેમાં ખ્રિસ્તી ધર્મ મંડળની કચેરીને નિર્ણય ફેરવી નાંખવામાં આવ્યું. આ સમિતિએ એવો અભિપ્રાય જાહેર કર્યો કે પુરોહિતવૃત્તિ કરનારા ધર્મોપદેશકે શાશ્વત નરકવાસ વિષેની માન્યતા સ્વીકારવાની આવશ્યકતા નથી. આ નિર્ણય આપ્યાને લીધે લૈર્ડ વેસ્ટબેરી માટે નીચેને સ્મરણલેખ લખાયે.
લૈંડ વેસ્ટબેરીએ પિતાના પાર્થિવ જીવનના અંતકાળે નરકનો દાવો ખરચ સાથે કાઢી નાખ્યો અને ઈલેંડના ચર્ચના (બીચારા) પ્રાચીનમતાવલંબી સભ્ય પાસેથી તેમની શાશ્વત નરકવાસની છેલ્લી આશા ઝૂંટવી લીધી.”
ઉપરના બનાવથી બ્રાંડચર્ચવાળાઓને મહાન વિજય થશે,
