________________
૧૮૮
બુદ્ધિવાદને વિકાસ. છે. સૌથી વહેલામાં વહેલી ( ૧૮૭૨ ) અને સંભકારક શોધોમાંની એક એ હતી કે યહુદિઓએ એમની જળપ્રલયની કથા બેબીલોનીઅન પ્રજાની પૌરાણિક કથાઓમાંથી લીધી છે. આમ, સંશોધનેને પરિણામે જૂના કરારની અતિહાસિકતા નષ્ટ થઈ છે.
બાર (Baur) અને સ્ટીસ (Strauss) ના ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થયા ત્યારથી નવા કરારનું આધુનિક વિવેચન શરુ થયું. ૧૮૩૫ માં પ્રકટ થયેલા એમનાં “ઈસુનું જીવન ચરિત્ર' નામના ગ્રંથમાં અતિમાનુષી, અદ્ભુત કથાભાગે સમૂળગા કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. આ પુસ્તક અત્યંત પ્રસિદ્ધિ પામ્યું હતું અને એને લીધે પ્રચંડ વિવાદો ઉભા થયા હતા. આ “ચરિત' ના બને બુદ્ધિવાદી લેખકે પર હેગલની અસર હતી. આજ અરસામાં (લાટિન અને ગ્રીક ગ્રંથના વિદ્વાન અભ્યાસી) લોકમેને નવા કરારની પહેલી શાસ્ત્રીય આવૃત્તિ બહાર પાડી, નવા કરારના ગ્રીક ગ્રંથના વિવેચનને પાયે નાખે. ૧૮૩૫ ની સાલથી સિત્તેર વર્ષ પર્યત સંશોધનનું જે કામ ચાલ્યું તેને લીધે કંઇક ચેકસ પરિણામે આવ્યાં છે અને આજ સર્વ કઈ સામાન્ય રીતે તેમને સ્વીકારે છે.
પ્રથમ છે, જે બુદ્ધિશાળી પુરષે આધુનિક વિવેચનનો અભ્યાસ કર્યો છે તે ઈસુનું દરેક જીવનચરિત્ર એક એકથી સ્વતંત્ર રીતે લખાયેલું છે અને એમાંની હકીકતેના સાચાપણના સ્વતંત્ર પુરાવા છે એવું જૂનું મત ધરાવતા નથી. એ ચરિત્રમાંના જે જે વિભાગે એક કરતાં વધારે ચરિત્રમાં સામાન્ય છે અને એકસરખી ભાષામાં લખાયેલા છે તેમની ઉત્પત્તિ પણ એક જ છે અને તેમાં એક જ પ્રકારને પુરાવો છે એવું હવે મનાવા લાગ્યું છે. દરેકની ઉત્પત્તિ અને દરેકને પુરા એક એકથી સ્વતંત્ર છે એ વાત જુદી ઠરી છે. બીજું, જે ચરિત સૌથી પહેલું લખાયેલું ગણાતું તે જૂનામાં જૂનું નથી અને મેથ્ય તેને કર્તા નથી એવું હાલમાં સ્વીકારાય છે. વળી
