________________
વિચારસ્વાતંત્ર્યને ઇતિહાસ.
૧૩૯
હ ંમેશ પાણીને ડહાળતા. એક દિવસ એવા ચમત્કાર થયા કે જે મનુષ્યે એ ખાખાચીયામાં સૌથી વહેલા પગ મૂક્યા તેને વ્યાધિ મટી ગયા. આ ચમત્કાર પરના બુલ્સ્ટનના શબ્દો નીચે પ્રમાણે છે; “દૈવી કૃપા વર્ષાવવાને આ કેવા વિચિત્ર અને હાસ્યકારક માર્ગો છે ! કાઈ એમ પણ ધારે કે માનવજાતિનું કલ્યાણ સાધવા કરતાં પોતાના આનંદવિલાસ ખાતર દેવતા આ પ્રમાણે કરતા હતા, કદાચ જેમ કેટલાક લેાકેા કુતરાને લડાવી મારવાની મઝા મેળવવા માટે તેમના ટાળામાં હાડકું ફેકે છે, અથવા ખીજાએ બાળકે કેવી લૂંટાલૂટ અને ખેચતાણ કરે છે એ જોવા માટે માત્ર ગમ્મત દાખલ એમની ટાળી વચ્ચે નાણાંના એકાદ સિકકા ફેકે છે, તેમ કેવળ પેાતાનાજ આનદ અર્થે, લેશ પણ પરોપકારવૃત્તિ વગર, દેવદૂતા ખેથેસ્સાના ખાએાચીયામાં ખેલ ખેલતા હતા. રક્તસ્રાવથી પીડાતી એક સ્ત્રીને સૂઝ આવી ગયાની ચમત્કારી વાત વિષે એ લખે છે કે ધારો કે જો કાઇ પાપે કાઇ સ્ત્રીને રક્તસ્રાવની પીડામાંથી મુક્ત કર્યાંનું આપણને કહેવામાં આવે તેા પ્રોટેસ્ટટ પથીએ એ સંબંધમાં શું કહેશે ? વળા કહે શુ ? તેઓ કહેશે કે એક મૂખ, અંધશ્રદ્ધાળુ અને વ્હેમી સ્ત્રીએ પેાતાની સહજ માંદગી મટી જવાથી માની લીધું કે એ માંદગી પેાપના ચમત્કારથી દૂર થઈ; અને લુચ્ચા પે અને તેના અનુયાયીઓએ લેાકપ્રશંસા પ્રાપ્ત કરવાની આકાંક્ષાથી માની લીધેલા આકસ્મિક વ્યાધિનાશને માટું રૂપ આપીને ચમત્કારી લેખાવ્યા. પેાપના ચમત્કારની આ કલ્પિત કથા ઈસુના ચમત્કાર સબંધમાં લાગુ પાડવી સહેલી છે. પાપ વિષેના આપણા અભિપ્રાય કરતાં ઈસુ વિષે જેમને વધુ ઉંચા અભિપ્રાય નથી એવા ખ્રિસ્તી શાસ્ત્રને ઇશ્વ રોક્ત ન માનનારા નાસ્તિકા (Infidels) યહુદીઓ તથા મહમદ ૫થીએ પાપના ચમત્કારની કલ્પિત કથાના ઈસુના ચમત્કારની ટીકામાં ઉપયાગ કરે અને એ વાર્તામાં ગ્રેટેસ્ટટ જેમ પેપને હસી કાઢે છે તેમ તેઓ તિરસ્કારે તે તેમાં આપણા કશા ઉપાય નથી.”
99
