________________
પામે છે. જે સ્વધાતક કે પરઘાતક પાપ છે. કેમકે - પરિગ્રહી આત્માનું મન સ્થિર રહેતું નથી આજે ઘણાઓની ફરિયાદ છે કે પૂજા-પાઠ, સામાયિક, કાયોત્સર્ગ, છેલ્લે ભગવાનના ગભારામાં પણ અમારૂં મન સ્થિર થતું નથી. શા માટે થતું નથી ? ત્યારે શાસ્રકારોએ જ્વાબમાં કહયું કે - પરિગ્રહ જ તેમાં મોટું કારણ છે. આ પાપથી અશુદ્ધ બનેલા આત્મામાં સ્વૈર્ય, ધૈર્ય, ગાંભીર્ય, સ્નેહ, દયા, સહિષ્ણુતા હોતી નથી. તેમ તે કોઇનો ભાવમિત્ર પણ બની શકતો નથી. તેવી રીતે પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન અને મૈથુનકર્મો પણ છેડી શકવા માટે સમર્થ નથી. માટે અનન્ત ભવોમાં રખડ્યા પછી, થાકયા પછી મેળવેલા માનવ જીવનને બરબાદ કરવા કરતાં પરિગ્રહને જ મર્યાદિત કરવો, સંયમિત કરવો કલ્યાણકારી ધર્મ છે.
સંસારમાં ખાવાની, પીવાની, પહેરવાની, ભોગવવાની ચીજો પણ અનન્ત છે. તે બધી તમે પ્રાપ્ત કરી શકવાના નથી, ખાઇ પી શકવાના નથી. તેમજ તે વસ્તુઓનો ભોગવટો પણ કરી શકવાના નથી તો પછી વાંદરા જેવા મનને તોફાને ચડાવવા કરતાં સંયમની લગામથી બાંધી લેવામાં આવશે તો માનવજીવનમાં સમ્યક્ત્વનો પ્રકાશ મળશે; જે મોક્ષ મેળવવા માટે અધિકારણ છે.
પરિગ્રહના કટકળો
દ્વાદશાંગીમાં સર્વશ્રેષ્ઠ ભગવતી સૂત્રમાં ભગવંતે કહયું કે - હે ગૌતમ ! એક જ વૃક્ષના પાંદડાઓ પણ જુદા જુદા કર્મોના કારણે એક સમાન નથી હોતા તેવી રીતે કરેલા કર્મોના કારણે માનવસૃષ્ટિના માનવોના શરીર સ્વભાવ, રૂપરંગ આદિ એક સમાન હોતા નથી. આ કારણે જ કેટલાક જીવો મોહ, માયા, લોભ, પ્રપંચ આદિ સ્વરૂપ મિથ્યાત્વના ઘોરાતિઘોર અન્ધકારમાં તેવી રીતે ફસાઇ ગયેલા હોવાથી તેમનું જ્ઞાન પણ મિથ્યાત્વવાસિત બને છે. માટે જ તેમની વિચારધારાઓ પણ કંઇક આવી બનવા પામે છે. જેમકે
·
૧) આપણે ગૃહસ્થાશ્રમી હોવાના કારણે, વ્યાપાર રોજ્ગાર કરવાના હોય છે. તેમાં જીવહિંસાને જોવા જઇએ તો, જમીન પર પગ મુકવાની પણ જ્ગ્યા રહેવા પામતી નથી.
૨) જૂઠ, પ્રપંચ કર્યા વિના શ્રીમંત શી રીતે થવાશે? અને તે વિના ઇજ્જત આબરૂ મેળવી શકાય તેમ નથી, એકાદ સંસ્થાના ટ્રસ્ટી, મેંબર આદિ બનવા ન પામીએ તો કોઇ ભાવ પણ પૂછનાર નથી, માટે જૂઠભાષાનો ત્યાગ લગભગ આત્મવંચના છે.
८८