________________
ઈર્ષ્યા, અસૂયા નથી. તેવા ઉપયોગપૂર્વક કરાતી ક્રિયામાં હિંસા નથી. આગમમાં પણ
“અશુભ પરિણામ હેક નીવાવીરતિતોમર્યાસિ | जस्स उ न सो निमित्त संतोवि न तस्स सा हिंसा ||"
જીવને મારવાના અશુભ પરિણામ ન હોય તો તે ક્રિયાઓ હિસાજનક નથી. માટે જ પ્રમાદ પાપ છે, મૃત્યુ છે, રાગદ્વેષ પાપ છે અને તેમાં મરવું ભયંકર પાપ છે. પરિણામે બંધ એટલે કે શરીર દ્વારા કરાતી ક્રિયામાં કર્મબન્ધ પરિણામોના આધારે હોય છેજેમકે - (૧) મારવાની બુદ્ધિથી પ્રેરાઈને એક માણસ હાથમાં ડંડો અથવા થી લઇ બીજાની
પાછળ દોડી રહયો છે, યદ્યપિ બંનેની વચ્ચે હજી અંતર છે તો પણ વચ્ચે તેને પોલીસ પકડી લેશે અને કારાવાસમાં ધકેલી દેશે. હજી કોઈને માર્યો નથી તો પણ મારવાની બુદ્ધિથી જ ડંડો લઈ દોડી રહયો છે. અહીં મારવાની ક્રિયા નહી કરવા છતાં વેશ્યા તો મારવાની જ છે. માટે સંસાર તેને હિંસક માને છે.
(૨) જ્યારે ૮-૧૦ મહિનાના બાળકને હિંચકો દેનાર જે સર્વથા નિર્દોષ છે અપ્રમાદી
છે માં અકસ્માત હિંચકો તૂટી જાય, બાલુડે મરી જાય તો પણ નોકરને એકપણ ફેજદારી કલમ લાગુ પડતી નથી. કેમકે નોકરના એક પણ રોમમાં હિંસક ભાવનું અસ્તિત્વ નથી. માટે સંસાર તેને અહિંસક માને છે.
સારાંશ કે અપ્રમત્ત સાધકની જીવન ધારણ કરાતી પ્રત્યેક ક્રિયા હિંસક બની શકે તેમ નથી. તેના ભોજનપાણી અને વિચાર આદિ ક્રિયાઓ સંયમલક્ષી હોવાથી. હિંસકભાવ વિનાની છે. કૃત કર્મોને નિર્જરિત કરવાને માટે પણ શરીર ધારણ કરવું જેમ સર્વથા અનિવાર્ય છે. તેમ – સંયમની ગુણસ્થાનક શ્રેણીનું આરોહણ કરનાર સાધકને સર્વથા પરિમિત અને વિરસ ભોજન કરવાનું પણ અનિવાર્ય છે. તે કારણે ગૃહસ્થાશ્રમીને ત્યાં તેમના માટે જ બનેલું ભોજન સંયમીને સ્વીકારવાનું હોય છે જે વનસ્પતિજન્ય જ હોય છે નહીં કે પંચેન્દ્રિય પ્રાણીજન્ય. કારણ કે એકેન્દ્રિયત્ન અને પંચયિત્વ પ્રાપ્ત જીવોમાં પુણ્ય કર્મોની ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ સ્પષ્ટ દેખાતી હોવાથી ગૃહસ્થ ને ત્યાંથી સર્વથાનિર્દોષ - એટલે કે સાધુને માટે કંઈ પણ બનેલું નહી. તેવા ભોજન થી ઉદરપૂર્તિ થઇ જતી હોય તો પંચેન્દ્રિય પ્રાણીજન્ય ભોજન સર્વથા સર્વદા અને સર્વત્ર પાપ છે, મહાપાપ છે.
૨૨