________________
શરીરને નથી થઇ પણ તેના અન્તરાત્માને થઇ છે. ધરણેન્દ્રની તેજો લેશ્યાથી મરણને શરણ બનેલા, ૬૦ હજાર પુત્રોના વિયોગમાં સગરચક્રવર્તી ધ્રુસકે ધ્રુસકે રોયો છે, ભયંકર જંગલમાંથી સીતાજીનું અપહરણ થયા પછી વિયોગની ભયંકર વેદના અને વારંવાર મૂર્છા (ખેહોશી) રામચન્દ્રજી ના આત્માને થવા પામી છે. આવા પ્રકારના અસંખ્ય સ્થાનકોથી જાણવું સરળ રહેશે અને માનવાનું પણ રહેશે કે, વિયોગ, દુઃખ, દારિદ્રય આદિ પીડાઓને ભોગવનાર શરીર નથી, આંખો નથી પણ આત્મા પોતે છે જે પૂર્વભવના તેવા પ્રકારના હિંસક કર્મોનું પરિણામ છે . “મોશાયતન રી” શરીર તો કરેલાં કર્મોને ભોગવવા માટેનું માધ્યમ છે. માટે પૂર્વ ભવના કે ભવભવાન્તરનાં કરેલાં કર્મો અદૃષ્ટ છે. માટે કર્મો ને કરનાર જ્યારે આત્મા છે, ત્યારે તેનો ભોકતા બીજો શી રીતે હોઇ શકશે .આ અદૃષ્ટ કર્મો અપૌદ્ગલિક નથી પણ પૌલિ જ છે.
આત્મા કેવળ દ્રષ્ટા છે અર્થાત્ કર્મોનો કર્તા કે ભોકતા નથી ત્યારે કર્મોને કોણે ઉપાર્જયા? કેમકે, વેદાન્તીઓની માયા અને સાંખ્યોની પ્રકૃતિ સ્વયં જડાત્મક હોવાથી ચૈતન્ય સ્વરૂપી આત્માના સંકેત વિના જડાત્મક પ્રકૃતિ કે માયા કંઇ પણ પ્રવૃતિ કરવાને માટે સર્વથા અશકત છે. માટે જ શરીરના ક્રોધ પણ ભાગમાં થતી પીડા શરીરને થતી નથી પણ આત્માને થાય છે અને શરીરનું મરણ પુદ્ગલસહચારી હોવાથી અપેક્ષાએ આત્માનું મરણ પણ કહી શકાય છે વ્યવહારમાં પણ સંસારના પ્રત્યેક માનવો જેમાં તાર્કિકો વિતંડવાદીઓ, માયાવાદીઓ અને નાસ્તિકો પણ છે તે બધાય એક જ અવાજે બોલે પણ છે આ બિચારા જીવને શા માટે મારો છે? શરીરને કેમ મારો છે? એમ કોઇ પણ કહેતું નથી. આ બિચારા આત્માને કેમ રડાવો છે? ઇત્યાદિ ભાષાપ્રયોગોને વિતંડાવાદ ની ઉધી વૈતરણમાં ફસાવા કરતાં. “અસત્યા મૃષા” ભાષામાં સમાવીને સાચો અને યથાર્થ અર્થ બૂલ કરીએ તો સંસારને કંઇ પણ વાંધો આવે તેમ નથી.
હિંસક સ્વભાવના જીવો જેમાં વાઘ, વરૂ, સર્પ અને વિર્દીનો સમાવેશ થાયછે તેમને મારવામાં કયો વાંધો? જવાબમાં જાણવાનું કે પોતાની છતી પર હાથ મૂકીને સત્બુદ્ધિ ના ન્યાય (જમેન્ટ) સાંભળીએ તો ખબર પડી જશે કે - સંસારમાં વકરેલા વાઘવડું કે ફણ ચડાવેલા અને ક્રોધમાં ધમધમતા નાગરાજ (સર્પ) કરતાં વકરેલો અને દુર્બુદ્ધિ માં ફસાયેલો માનવ વધારે હિંસક છે. માનવતાની, સદ્ગુદ્ધિની,
સદ્વિવેકની અને ભાવદયાની ઘોર ખોદનાર માનવ છે. વાઘ, વરૂં નથી. પૂરા સંસારને
૨૭