________________
શાસનપતિ ભગવાન મહાવીર સ્વામીને નમ:
શાસ્ત્રવિશારદ જૈનાચાર્ય શ્રી વિજ્યધર્મસૂરિગુરુદેવેભ્યો નમઃ
શ્રી પદ્માવર્તી નમ:
(૧) પ્રાણાતિપાત (હિંસા)
સંસારની ગહનતા
કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત દેવાધિદેવ, શ્રી અરિહંત પરમાત્માઓને, પરમપૂજ્ય ગુરુદેવોને તથા પદ્માવતીમાતાને દ્રવ્ય તથા ભાવવંદન કરીને મારી મતિ, શ્રુતિ અને અનુભૂતિ પ્રમાણે, ૧૮ પાપસ્થાનકોની વિસ્તૃત વ્યાખ્યા કરવાનો પ્રયાસ કરીશ.
અતિગહન આ સંસારચક્રમા દેવદાનવ કે માનવ હોય, જગદમ્બા સ્વરુપે પ્રસિધ્ધિ પ્રાપ્ત દેવીઓ હોય કે પંડિત મહાપંડિત હોય, ઋષિમહાઋષિ કે આકાશમાં ઉડનારા વિદ્યાધરો હોય તે બધાય રમતગમતના મેદાનમાં (પ્લેગ્રાઉન્ડ) પહેલા ફુટબૉલની માફક કરેલાં કર્મો ની ોકર ખાઇ ને સંસારની ૮૪ લાખ શેરીઓમાં રખડતા હોયછે, શા માટે રખડતા હશે? શા માટે અપુનરાવર્તનીય મુક્તિ (મોક્ષ) મેળવી શક્યા નથી કે શકતા નથી. તથા આત્યંતિક અને ઐકાન્તિક સુખશાન્તિ અને સમાધિ મેળવી શકવા માટે ભાગ્યશાળી બની શક્યા નથા? આમાં ખં કારણ શું છે ?આનો નિર્ણય કરવા માટે જંકશન જેવા મનુષ્યાવતાર સિવાય બીજો એકેય અવતાર નથી.
સદ્ગુદ્ધિ, સદ્વિચાર અને સદ્વિવેક. મનુષ્યાવતારના સર્વશ્રેષ્ઠ ફળાદેશો છે, જે દેવો કે દેવો પાસે પણ નથી, કેમ કે પ્રાયે કરી તે પૂર્ણ કર્મોના ભોગવટામાં સીમાતીત મસ્ત બનેલા હોવાથી જ્વન સફળ બનાવવા માટેનો એકેય વિચાર તેમના ભાગ્યમાં હોતો નથી. આ કારણેજ મનુષ્યાવતારને દેવદુર્લભ માનવામાં આવ્યો છે.
અનાદિકાળના સંસારમાં ૮૪ લાખ જીવાયોનિમાં અનંત ભવો પૂર્ણ કર્યા. તેમાં મનુષ્ય અવતારો પણ કરોડો વાર પ્રાપ્ત કરી ચૂકયા. જેમાં રાજા મહારાજા શેઠ સાહુકારો નાં ભવો પણ મેળવી લીધા છે. પણ તે બધાયે અવતારો મોહમાયાની અકાટ્ય જાળમાં વિષયવાસનાની દુર્ભેદ્ય અગ્નિજ્વાળામા, ક્રોધ, માન, માયા અને
૧૬
