Page Text
________________
૭ માન પાપ
૧૮ પાપસ્થાનકોમાં માન નામનું પાપ સાતમું છે. માન, અભિમાન, મદ, ઘમંડ, ગર્વ, અહંકાર, દર્પ આદિ શબ્દો માનના પર્યાયવાચી છે. આત્મા યદિ આધ્યાત્મિક બને, પુરુષાર્થી બને અને સર્વ શ્રેષ્ઠ માનવાવતારમાં સુખ-શાન્તિ અને સમાધિ પ્રાપ્ત કરવાની ભાવના રાખે તો ક્રોધ કષાય ને સ્વાધીન કરવા માટે સમર્થ બની શકે છે. તો પણ માન કષાયને વશ કરવો સરળ નથી. આને અજ્જરની ઉપમા સિદ્ધાન્ત માન્ય છે. અલ્ગર, એ અજ્જર જ હોય છે. તેને આઠ ફણા છે. જે એક એકથી ભયંકરતમ છે. ભાંગ કે શરાબનો નશો ચઢયાં પછી માનવને પોતાની જાતનો, ખાનદાનીનો, તેમ પોતે કંઇ ડયુટી પર છે તેનો ખ્યાલ પણ રહેતો નથી. માટે જ્યાં સુધી નશો રહે છે ત્યાં સુધી બેફામ વર્તે છે, બકવાદ કરે છે, ગાળો ભાંડે છે, ગાંડાની જેમ હસે છે, રોવે છે અને ઘણી વાર મારામારી પણ કરવા લાગી જાય છે. લુંટાઇ ગયા પછું કે પોલીસના બે ચાર ડંડા ખાધા પછી નશો જ્યારે ઉતરી જાય છે ત્યારે તેના ડાચાપણ બેસી ગયા હોય છે. છ્તાં બીજીવાર ફરીથી નશો કરવા તૈયાર થાય છે. નશેબાજ માણસોનો આ ક્રમ આમરણાંત પ્રાયઃ કરી અનપવર્તનીય હોય છે. તેવી રીતે માન-અભિમાન કષાયના માલિકને પણ જ્યારે અભિમાનનો નશો ચઢે છે, ત્યારે પોતાની જાતને ખાનદાનને લોભને રૂપને, જ્ઞાનવિજ્ઞાનને, શારીરિક બળને, તપશ્ચર્યા અને ઐશ્ર્વર્યને લઇ સંસારની રંગ ભૂમિ પર બેફામ કૂદકા મારતાં, મૂંછ પર વટ દેતો, સૌને પોતાનાથી કમીન (નીચો) માનતો, સામે આવે તેનો તિરસ્કાર કરતો. જીવન ધનને બરબાદ કરી હજારો લાખો માનવોના - સંતોના, સજ્જનોના, સતીસ્રીઓના, અને દીન-દુઃખી અનાથોના શાપ મસ્તક પર લઇને જીવન પૂર્ણ કરે છે, મતલબ કે અભિમાની માણસોને કોઇનો પણ આશીર્વાદ મળવો, મેળવવો અતિદુષ્કર છે. આવાઓને કયારેય વિચાર કરવા જેટલો સમય પણ મળતો નથી, અથવા સદ્ગુરુઓ પાસે બેસીને સમ્માનનો પ્રકાશ પ્રાપ્ત કરવા માટેની ક્ષમતા પણ તેમની પાસે હોતી નથી. માટે તેઓ નિર્ણય કરી શકતા નથી કે આ માનવનો અવતાર મને મલ્યો શી રીતે? ધન-દૌલત, શરીરની રૂપ સમ્પત્તિનો માલિક હું કઈ રીતે બન્યો? ઇજ્જત આબરું અને પાંચ આદમી ઓની વચ્ચે બેસવાં જેટલું પુણ્ય મારી પાસે કંઇ રીતે આવ્યું? ઇત્યાદિ વિચારોના અભાવમાં કેવળ સંસારના સગાઓની માયાને જ પોતાની સમજી જીન્દગીનો ઘણો મોટો ભાગ નિરર્થક બનાવે છે. અને જીવનરત કોડીના મૂલ્યમાં સમાપ્ત કરે છે.
૧૦૯
| SR No. | 032712 |
| Book Title | Sansarna Dukhona Karno 18 Paapsthanak |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Purnanandvijay |
| Publisher | Khushalbhai Jagjivandas |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 212 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 20 MB |