________________
ખેતીને ન! . હવે આટલી ઊપજ મેળવવાને માટે ખેડૂતને ખર્ચ કેટલું થાય તેના આંકડા આ પ્રમાણે આપ્યાઃ
રા. આ. ૨૧૫-૦ બળદ જોડની ઉપર ખર્ચ ૧૫૧-૦ દૂબળાનું ખર્ચ ૧૮૩-૮ મજૂરી (આમાં દૂબળ મજૂરી કરે તે નથી ગણી,
અને ઘરનાં માણસો કરે તે રોકડ મજૂરી લેતાં હોય
એવી ગણત્રી કરી.) ૧૬-૮ બી . ૮૧–૦ ખાતર ૨૪-૦ ખેતીનાં ઓજારેની મરામત ૧૧૧૦-૧૨ બળદ અને ખેતીનાં ઓજારો ઉપર ઘસારો અને વ્યાજ
૭૮૧-૧૨
૬૬૮-૮
૧૧૩–૪ બેટ
આમ ખેડૂતને ૧૧૩ રૂપિયા ૪ આના ખોટ જાય, અને એ ઉપરાંત ધારે ભરવાને તો ઊભે જ રહે. આ બધા ખર્ચના આંકડા કેવી રીતે ગણવામાં આવ્યા તેની વિગત પણ અહીં જ આપી દઉં છું :
સરભાણ ગામમાં જણાવેલા એક હળે ૧૯ એકરની ખેતીમાં થતા વાર્ષિક ખર્ચની વિગતઃ -૨૧૫) ૧. બળદોડનું આખા વર્ષનું ખચ .
૧૨૦) ઘાસ ૧૨,૦૦૦ પૂળા, દા. રૂા. ૧૦) ૧૫) ચોમાસામાં ગોવાળિયાના ખર્ચના ૩૦) ગેતર મ. ૬૦, દા. રૂપિયાનું બે મણ ૨૫) ગુવાર મ. ૧૧, દા. રૂા. ૨
૩૧૩
