________________
૧૯
ગવાઈ રહેલું બારડોલી
“જો તમે તમારા પાઠ ભજવી શકશેા તા દેશદેશાવરથી લાકા જોવા ઊતરવાના છે, અને આમાંથી જ એક દિવસ હિંદુસ્તાન જાગવાનું છે. ”
મે
મહિનાની આખરે તે ખારડેાલી હિ ંદુસ્તાનમાં ગવાઈ રહ્યુ હતું. ઘણાએ નિરાશાવાદીઓની નિરાશા એણે ઉડાડી દીધી હતી, ઘણાએ કુશકીએની કુશંકાનું એણે કારણુ રાખ્યું નહેાતું. • આ વાણિયા કેમ ટકશે' એમ પૂછવાની પણ હવે કાઈ ની હિ ંમત રહી નહેાતી, એક બહાદુર પારસી ખુવાર થવા તૈયાર થયે હતેા તેને જોઈ તે આખી પારસી આલમ ખળભળી ઉઠી હતી, અને થાડા મુસલમાનેાને હચમચાવનાર મુસલમાન મામલતદારના ખારડેાલીના અડગ મુસલમાનની આગળ હાથ હેઠા પડ્યા હતા. ખારડાલીની સ્ત્રીઓની બહારની બહેન આરત કરતી હતી.
મુંબઈનગરીને પણ બારડેાલીને ચેપ લાગ્યા હતા, મહિના ઉપર મુંબઈ ગયા હતા ત્યારનું મુંબઈ અને આજનું મુંબઈ એમાં. • બહુ ફેર જોયા. મહિના ઉપર ગયા ત્યારે ખારડાલી વિષે અજ્ઞાન, શકા, ઉદાસીનતા હતાં. આ વેળા ખારડાલી વિષે જાણવાની આતુરતા, ખારડાલી વિષે ધન્યવાદા, ખારડાલી સત્યાગ્રહ પત્રિકાએ મેળવી વાંચવાને ઉત્સાહ, અને ખારડાલી સત્યાગ્રહ માટે નાણાં મેાકલવા વિષે પૂછપરછ,
સરદારે મે માહનાની ૯મી તારીખ સુધી નાણાં માટે જાહેર માગણી બહાર પાડી નહોતી, પણ હવે બારડોલી સત્યાગ્રહની લડતે ગંભીર સ્વરૂપ પકડયું છે, ‘છાવણીમાં બહારથી તાલુકાની મદદે આવેલા લગભગ સે સ્વયંસેવકૈા કામ કરી રહ્યા છે, ભરતીનું કામ ચાલુ છે, અને જીંદેનુદે સ્થળેથી . સંખ્યાબંધ ખેડૂતો અને
૧૪૪
