________________
પોતાની અશક્તિ જાહેર કરતાં કહે છે : ભગવાનની વાણીના સંપૂર્ણ અર્થો [ગમ, પર્યાય આદિ સહિત કહેવા હું સમર્થ નથી, પણ જેટલા મને યાદ છે તેટલા કહીશ, જે મારાથી અલ્પબુદ્ધિવાળાને જરૂર કામ આવશે. અધિક બુદ્ધિવાળાને તો મારા જેવાની જરૂર નથી.
આ તો બિનશરતી સાંભળવા મળે છે એટલે આટલા આવો છો. જો સંપૂર્ણ પાઠ પાકો કરવાની શરત હોય તો કેટલા આવો ? જો કે, હું તો માનું છું કે તમારા સૌનો ઉપકાર છે. આ રીતે મને તો ફાયદો જ છે. મારો પાઠ પાકો થશે. બાકી આજે આગમ સાંભળનારા કેટલા ?
- પૂર્વાચાર્યો લખતાં પહેલા ઈષ્ટદેવતા, શ્રુતદેવતા આદિને નમસ્કાર કરતા, દુર્જનને પણ યાદ કરતા. રત્નાકરાવતારિકાના મંગલાચરણના શ્લોકમાં દુર્જનોને યાદ કરવાનું કારણ કહેતાં કહે છે ઃ દુર્જનો તો ઉપકારી છે. એ ન હોય તો ભૂલો કોણ કાઢશે ? - હરિભદ્રસૂરિજી અહીં બે પ્રયોજન બતાવે છે ?
અનંતર અને પરંપર. (૧) અનંતર પ્રયોજનઃ વક્તાનું પ્રયોજન જીવો પર અનુગ્રહ.
શ્રોતાનું પ્રયોજન અર્થનો બોધ. આપણું કાર્ય સિદ્ધ થઈ ગયા પછી એમને એમ બેસી રહેવાનું નથી. બીજાને આપવાનું છે.
દુકાનમાં કોઈ ગ્રાહક ન આવે તો વેપારી જાહેરાત આદિ કરે તેમ તમારે ત્યાં કોઈ શ્રોતા ન આવે તો કોઈ પ્રયત્ન ખરો ?
સિદ્ધર્ષિ ગણિએ ઉપમિતિમાં સ્પષ્ટ લખ્યું :
મારા જેવા બેકાર વેપારી પાસે ક્યો ગ્રાહક માલ લેવા આવે ? મારા જેવા પાસે આવનારને પોતાની ઈજ્જત ઓછી થતી લાગે. માટે મેં તો લાકડાની પેટીમાં ઉત્તમ પદાર્થો મૂકી એ પેટી બજાર વચ્ચે મૂકી દીધી છે. જેને જોઈએ તે લઈ જાય.
બીજાને સમજાવતાં “મારું કાંઈ નથી થતું. મારા માટે કાંઈ કરતો નથી.' એવો વિચાર આવે તો સમજવું : હજુ સ્વ-પરનો ભેદ ટળ્યો નથી. અહીં કોણ પર છે ? આપણે બધા એક ડાળના પંખી
જ
એક
જ
ક
જ
ક
ક
ક
ક
ક સ
ક ર
જ
૧૫
