________________
અવધિજ્ઞાન થયું ને તેણે જાહેર કર્યું જગત આટલું જ છે.
પુદ્ગલ પરિવ્રાજકને પાંચમા દેવલોક સુધી જ્ઞાન થયું ને તેણે તે પ્રમાણે જાહેરાત કરી.
આજનું વિજ્ઞાન આ જ કરે છે ને ? જેટલું જાણે છે તે જ સંપૂર્ણ છે. એમ જ માને છે ને? આ જ કૂપમંડૂકવૃત્તિ છે.
કૂવાના દેડકાએ કૂવા સિવાય કાંઈ જાણ્યું જ નથી. તે દરિયાને શી રીતે જાણી શકે ?
તે વખતે લોકોમાં આવી વાતો ફેલાવીને તેનું નિરાકરણ કરવા ગૌતમસ્વામી ભગવાનને પૂછતા ને ભગવાન તેનું નિરાકરણ કરતા.
અધકચરું જ્ઞાન ખતરનાક છે. શિવરાજર્ષિ આદિને તો ભગવાન મળ્યા, પણ આપણને? આપણે અધૂરા જ્ઞાનથી છલકાઈ રહ્યા છીએ.
• ક્ષપકશ્રેણિ, કેવળજ્ઞાન, અયોગી ગુણસ્થાનક ઈત્યાદિનું વર્ણન શાસ્ત્રમાં મળે જ છે. પણ શાસ્ત્ર વાંચવા માત્રથી કાંઈ કેવળજ્ઞાન થઈ જતું નથી. એ માટે તમારે શાસ્ત્રથી અતિક્રાન્ત થવું પડે. શાસ્ત્ર અહીં થોભી જાય છે. શાસ્ત્રનું કામ માત્ર દિશા બતાવવાનું છે. ચાલવાનું તો આપણે છે. બીજો માણસ મંઝિલની મુખ્ય-મુખ્ય માહિતી આપે, પણ ચાલવાનો અનુભવ તો અનુભવથી જ મળે ને ?
શાસ્ત્રો માઈલસ્ટોન છે. માઈલસ્ટોન તમે કેટલું ચાલ્યા ? તે જ બતાવે, પણ બીજું બધું ન બતાવે. તેમ શાસ્ત્રની પણ મર્યાદા છે.
કોઈ માણસ રસોઈની આઈટમોના નામ કહે એટલા માત્રથી પેટ ન ભરાય. એ માટે ભોજન કરવું પડે.
એ જ રીતે શાસ્ત્રની વાતો જીવનમાં ઊતારવી પડે. પછી આગળ જતાં એવી દશા આવે કે શાસ્ત્રો પણ પાછળ રહી જાય. આ સામર્થ્યયોગ છે.
સામર્થ્યયોગથી પ્રાતિજજ્ઞાન મળે છે. પછી પ્રાભિજ્ઞાન કેવળજ્ઞાન સુધી લઈ જાય છે. યોગાચાર્યોએ ખાસ પ્રાતિભજ્ઞાન શબ્દ પ્રયોજ્યો છે.
* જે ભૂમિકામાં હોઈએ ત્યાંથી શરૂ કરવું પડે. આપણે અહીં પાલીતાણા આવ્યા. કોઈ પ૦૦, કોઈ હજાર, કોઈ અઢી હજાર કિ.મી.
૧૮૮
* * * * * * * * * * * કહે, કલાપૂર્ણસૂરિ-૩
